De onderzoeksploeg van Dagblad van het Noorden bestaat nu een jaar. Toen we begonnen hebben we van de hoofdredactie twee jaar gekregen om ons te bewijzen. Inmiddels zijn er vier verslaggevers van de regionale krant voor vrijgemaakt. Heeft onderzoeksverslaggeving bij onze krant bestaansrecht? Chef nieuwsdienst Jan Rozendaal doet op deze plek tweewekelijks verslag van de ontwikkelingen. Hij hoopt op actieve lezers, die willen meedenken. Aflevering 20.
door Jan Rozendaal
Wham! Daar ligt ie dan: de klapperrr van de onderzoeksclub van Dagblad van het Noorden. Want daar was, heb ik eerder betoogd, het wachten op. Eigen nieuws dat er in kleunt.
En dat hebben we, samen met de collega’s van RTV Noord, wel boven tafel gebracht met de reconstructie van Project X, het Facebookfeestje in Haren dat geen feest mocht worden van gemeente en politie. Dat werd het ook niet, maar uit de hand liep het wel.
Meer dan een miljoen schade aangericht door een deel van de duizenden jongeren die uit het hele land op vrijdagavond 21 september naar Haren waren gekomen.
Uit de nauwgezette reconstructie van Dagblad van het Noorden en RTV Noord blijkt dat politie en gemeente vooraf geen idee hadden wat er ging gebeuren. En toen het eenmaal uit de hand liep, er totaal niet op berekend waren. In tegenstelling wat de korpschef en burgemeester de dagen ervoor en de ochtend er na beweerden.
Er was feitelijk geen enkele ME’er paraat toen het ging stormen die vrijdagavond. Ze moesten zich nog omkleden (de eerste 16 hadden daar 20 kostbare minuten voor nodig), thuis van de bank worden gebeld (kostte meer dan een uur), bij het voetbal in Emmen en Leeuwarden worden weggeroepen (met alle risico’s van dien) en uit de rest van Nederland worden opgetrommeld (úren later pas in Haren).
Toen de ME’ers eenmaal in vol ornaat het dorp binnendruppelden, wisten ze niet wat ze moesten doen of waar ze moesten zijn. Plat gezegd: een ongeorganiseerd zooitje. Met als gevolg dat de raddraaiers elkaar gek maakten en hun gang konden gaan, waardoor de aanwezige politieagenten én de bewoners heel veel angstige momenten meemaakten. Wat nou overal op voorbereid.
Acht pagina’s in de zaterdagbijlage en een documentaire van een kwartier op tv schetsen dat beeld. Een maand lang zijn we met vijf, zes verslaggevers bezig geweest om de reconstructie te maken.
Een beste klus omdat politie en gemeente op elke vraag antwoordden: ‘Geen commentaar’. Argumentatie: ‘Wij willen de Commissie Cohen niet voor de voeten lopen’.
Het was vanuit de eerste paniek misschien slim bekeken meteen de volgende dag Job Cohen cs in te schakelen om te laten vastleggen waar het mis was gegaan en welke lessen er moeten worden getrokken.
Daar kun je je dan als burgemeester of korpschef, als gemeente en politie achter verschuilen.
Sterker: de ondernemingsraad van de politie in Groningen verspreidde op de dag dat we met ons nieuws naar buiten kwamen een persbericht waarin verbazing werd uitgesproken dat wij, RTV Noord en Dagblad van het Noorden, Job Cohen niet hebben afgewacht. Hallo zeg, waar denken die mee te maken te hebben…
Hoe dan ook: de verslaggevers hebben ongeveer tachtig bronnen aangeboord om de reconstructie te kunnen maken. Want in plaats van bevestiging bij de officiële instantie vragen, moest je op zoek naar tenminste twee andere bronnen die weer iets nieuws konden bevestigen.
Dat gaat om tijdstippen, aantallen ME’er, gedane beweringen tijdens besloten overleggen etc. etc. Op een gegeven moment zaten we met z’n zessen bij elkaar voor een whiteboard om alles rond de inzet van de ME in kaart te brengen. Per verslaggever, per bron noteren wat hij/zij wist.
En dan kijken wat hard is en strookt met het algemene beeld. Weer twee, drie uur verder.
En zo ging het steeds.
Ik ben blij dat we de samenwerking met RTV Noord hebben gezocht. Juist om extra bronnen, hún bronnen en ónze bronnen, aan te boren. Dat hadden we nodig. Ook voor de snelheid. Er zitten naar schatting duizend manuren in dit project. Wij wilden geen halfjaar wachten (Commissie Cohen).
Dat ging vaak ook gebroederlijk. Na een week of twee, drie hadden we het verhaal wel zo’n beetje rond. Er moesten alleen nog flink wat feiten voor de tweede en/of derde keer worden bevestigd. Koppeltjes geformeerd, kriskras door elkaar, en bellen of een kopje koffie drinken.
Mooi om te zien hoe we na verloop van een paar weken bij elkaar over de redactie liepen. En soms een collega stilvalt als hij enthousiast over een (ander) onderwerp wil vertellen waaraan hij werkt en dat niet voor de concurrent bestemd is.
Maar binnen het geformeerde onderzoeksteam werd informatie zonder haperen uitgewisseld. Eigenlijk is er geen onvertogen woord gevallen en kunnen we vaststellen dat we beide hebben geprofiteerd van elkaars inbreng. En de lezer/kijker vooral!
Het rapport van de Commissie Cohen zie ik met vertrouwen tegemoet. Of: we hebben het graag gedaan meneer Cohen. Dit is journalistiek man!
Jan Rozendaal verwelkomt reacties op zijn verhaal. Reageren kan onderaan elk verslag, mits je ingelogd bent.
Je kunt Jan Rozendaal ook volgen op LinkedIn en Twitter, of persoonlijk mailen.
Lees de eerdere afleveringen in deze serie hier.
