Zaterdag 20 april vond de derde trainingsdag regionale onderzoeksjournalistiek plaats. Lokale en regionale journalisten beten zich vast in workshops van onder andere Jerry Vermanen, Ad van Liempt en Hugo Logtenberg. Bekijk de verzamelpagina met verslagen, foto’s en downloads. En lees het verslag van Esdor van Elten.
door Esdor van Elten
Anderhalf uur voor de trainingsdag begint, druppelen de eerste deelnemers binnen. Lokale journalisten uit alle hoeken van het land, van het hoge noorden tot de verre zuidgrens. Bijna 90 mensen vinden op deze zonnige ochtend van 20 april hun weg naar Utrecht om op hun vrije zaterdag hun kennis bij te spijkeren op de derde trainingsdag voor lokale en regionale onderzoeksjournalisten, georganiseerd door de Vereniging van Onderzoeksjournalisten (VVOJ).
In een negental workshops én een plenair debat komt een scala aan onderwerpen voorbij onder het motto ‘Pas op, wij bijten!’ Allemaal bedoeld om lokale journalisten beter toe te rusten om betere verhalen te maken, meer boven tafel te halen, en zo de journalistieke kwaliteit van de lokale media te vergroten. Oftewel: om de tanden van de lokale journalistiek eens flink aan te scherpen.
Tussen de verhalen
Trainers als Paul van der Cingel, Hugo Logtenberg en Ad van Liempt werken belangeloos mee. “We mogen trots zijn op het programma”, aldus VVOJ-directeur Margo Smit. “De trainers hebben gezamenlijk een enorme hoeveelheid kennis. De vorige twee trainingsdagen hebben ons geleerd dat de deelnemers er heel praktisch mee aan de slag kunnen en er écht iets aan hebben.”
Aan het begin van de trainingsdag wordt de aanwezige journalisten een hart onder de riem gestoken door keynote-speaker Hans Laroes.
“De kracht van lokale journalistiek is dat de journalist zelf temidden van de verhalen woont. Want een journalist heeft het nodig dat hij ziet wat er gebeurt. Hoort wat er gezegd wordt, en het geheugen heeft om verbanden te kunnen leggen. Feiten kan iedereen wel vinden, maar check, context en geheugen behoren tot de primaire rol van de journalist”.
Na deze vermanende en bemoedigende woorden van Laroes is het tijd om de core business van de dag te gaan verkennen: de workshops.
Workshops en debat
Halverwege de dag zijn de eerste reacties al positief. Carolina Verhoeven van ABC Media is tijdens de lunch enthousiast over de workshop over datajournalistiek van Jerry Vermanen die ze heeft bijgewoond.
“Ik heb in één uur meer gekregen dan dat ik normaal met een avond zoeken boven haal. Heel interessant, heel praktisch. Ik ga er vanavond al mee aan de slag.”
Na de workshop van Ad van Liempt popelen deelnemers om te beginnen aan, door hem voorgestelde, onderzoeksonderwerpen voor de gemeenteraadsverkiezingen.
En dan moet een nieuw, en een beetje experimenteel, deel van het programma nog komen: het debat tussen rechtbankverslaggever Chris Klomp en voormalig politieverslaggever Fleur Besters. Er is vuurwerk beloofd, maar dat blijft toch grotendeels uit. Klomp en Besters blijken het over verrassend veel dingen eigenlijk eens te zijn.
Toch is het debat boeiend, met name omdat er veel ruimte is voor vragen uit de zaal. Misdaadjournalistiek blijkt voor veel mensen interessant te zijn, tegelijkertijd zijn er belangrijke vragen over de rol van de media op dit gebied die beantwoord moeten worden. Vertekenen de media de zaken soms niet teveel? “Als je de krant leest lijkt het soms of we in een oorlogsgebied wonen. Dat is natuurlijk onzin”. En ook daar zijn Klomp en Besters het wel over eens.
Uitsmijter
Na het debat rapen de deelnemers, waarvan sommigen toch langzamerhand overvoerd raken door alle informatie, hun moed bij elkaar voor de laatste workshops. Maar als ze zich na afloop weer verzamelen voor de borrel blijken de meesten ook in die laatste workshops een enorme boost te hebben gekregen.
Archiefspecialist Eric Hennekam, onderzoeksjournalist Hugo Logtenberg en statisticus Jelke Bethlehem hebben gezorgd voor een fantastische uitsmijter van deze dag. Terugkijkend zijn alle reacties positief.
“Veel aan gehad”, aldus Robert Beelen. “Op zo’n dag kun je natuurlijk aan de meeste onderwerpen alleen even tippen. Dit vraagt om verdieping.” En dat is natuurlijk koren op de molen van de VVOJ. Ook op Twitter regent het complimenten en voornemens: “We gaan aan de slag met die lokale stemwijzer!
De echte evaluatie moet dan nog komen, maar de leden van de organiserende werkgroep zijn tevreden. Net als directeur Margo Smit.
“Ik ben het meest geïnspireerd door het antwoord van Hans Laroes op de vraag: hoe overtuig je je hoofdredacteur om tijd en middelen beschikbaar te stellen voor onderzoek? Door op hem of haar af te stappen en te zeggen: ‘Ik zal je eens wat laten zien!’. Wat mij betreft is dat het motto voor de volgende trainingsdag.”
Van de VVOJ mogen de lokale journalisten dus gaan happen, ook naar de baas. De tanden zijn in ieder geval gescherpt deze dag.
