Kenniscentrum, Nieuws

Beyond your world: onderzoeksjournalistiek leren in Zuid-Afrika

Zes studenten reizen op 29 maart af naar Zuid-Afrika in het kader van het Beyond Your World programma van Lokaal Mondiaal. Daar verblijven ze twee weken in Johannesburg en Grahamstown. Ze maken kennis met de plaatselijke bevolking, houden interviews, en gaan reportages schrijven en filmen. Na de reis maken de studenten elk vier producties. De VVOJ gaf de studenten in de aanloop naar hun reis college in onderzoeksmethoden.
De komende weken schrijven de studenten elk een blog voor de VVOJ over hun reis en hun ervaringen met onderzoek doen. Hier deel 1: de ups en downs van een beginnende freelancer.  Op 12 maart kregen de studenten een workshop over freelancen aan de Vrije Universiteit van Amsterdam. Eerst een training van journalist Mensje Melchior, daarna een speeddate met gevestigde journalisten.

door Jennifer Groenenveld

Als beginnend journalist freelancen: dat gaat niet zomaar. Mensje Melchior vertelde vol enthousiasme hoe je freelancen het beste kan aanpakken. De bedoeling was dat we daarna met meer zelfvertrouwen onze verhalen konden pitchen tijdens de speeddate met journalisten.

‘Investeer in jezelf’, aldus Mensje Melchior. Ook als beginnend journalist is het dus belangrijk om naar journalistieke bijeenkomsten en congressen te gaan. ‘Echt, netwerken is belangrijk’, was de boodschap van de freelancejournaliste. Met de vraag wie dat al deed, realiseerden we beschaamd dat niemand zijn hand op kon steken. Tijd voor actie dus!

Ga er maar niet vanuit dat je op dat congres direct een dikke opdracht te pakken krijgt, maar misschien kan je later nog eens op dat ene gesprek van toen terugkomen. Wel met een goed idee en concreet verteld natuurlijk. Dat ene verhaalidee dat jij heel interessant vindt, maar waar verder (nog) niemand voor warm loopt. Dat idee moet je juist verder uitzoeken: ‘want iets is interessant als jij denkt dat er iets inzit’, vindt de freelance-expert.

Kom tijdens het pitchen niet aan met: ‘ik wil iets met…’, zegt Melchior, dat klinkt nog veel te vaag. Maar het andere uiterste, ‘een kant-en-klaar verhaal’, daar zitten redacties ook niet op te wachten.

Redacties willen uiteindelijk wel een verhaal zien zoals zij het ongeveer in gedachten hadden. ‘Het beste idee bereik je als je het verhaal richting een blad kunt duwen, het moet dus aansluiten bij de doelgroep’, concludeerde Mensje Melchior.

 

Speeddaten

Eén lokaal vol met stoelen en genummerde tafels. Een groot schema, met namen van studenten van het Windesheim in Zwolle die naar Indonesië gaan en de namen van de VU-studenten met bestemming Zuid-Afrika. Dat was de setting voor het speeddaten met journalisten, het tweede deel van deze bijeenkomst.

Speeddaten: iets dat ik überhaupt nog nooit had gedaan. In groepjes van twee mochten we in zes rondes ieder kwartier bij een andere journalist aanschuiven. We gingen onder andere in gesprek met journalisten van ZAM-Magazine, Africa-Interactive, Kindsweek/7Days en Trouw de Verdieping. Iedereen mocht zijn verhaalideeën pitchen, zo kort en concreet mogelijk.

Ik pitchte mijn verhaalidee over HIV en AIDS in Grahamstown, Zuid-Afrika. Een focus toegespitst op een doelgroep voor jongeren of juist voor vrouwen en ‘empowerment’ werd een interessante uitkomst. De feedback was soms kritisch, maar eerlijk en meedenkend. Af en toe merkten we dat onze verhaalideeën nog meer uitgewerkt moesten worden om de aandacht van de journalisten te trekken.

Het leggen van contacten met personen in Zuid-Afrika verliep in het begin moeizaam. Na e-mails en pogingen tot gesprekken via Skype komt het vlak voor vertrek langzaam op gang. Ik zou alles van te voren geregeld willen hebben, maar het leggen van contacten blijft een uitdaging. We zullen in korte tijd veel interviews moeten houden in Johannesburg en Grahamstown. Geen vakantietrip naar Zuid-Afrika, maar hard aan de slag als beginnende onderzoeksjournalist!

 

Gerelateerde artikelen

De VVOJ presenteert op de eerste Regiomiddag in 2025: een podcast die de Vlaamse onderwereld induikt, een succesvolle Vlaams- Nederlandse journalistieke samenwerking, een kersvers Brabants nieuwsplatform en 10 tips voor AI Tools.

Sluit je aan bij de vereniging van onderzoeksjournalisten

En vergroot je kennis én netwerk