Titel: Van vermoeden tot publicatie
Datum: 12 april 2014
Trainer: Luuk Sengers
Aantal aanwezigen: ongeveer 30
Door Tijmen van Rooijen
Ik heb geen idee of het waar is, maar ik kan me zo voorstellen dat Luuk Sengers een van de eerste sprekers was die de organisatie van de Trainingsdag Lokale Onderzoeksjournalistiek benaderde. Sengers weet namelijk precies hoe je een idee op een doelgerichte wijze kunt uitwerken tot een onderzoeksverhaal.
Tijdens zijn workshop ‘Van vermoeden tot publicatie’ legt hij in zeven stappen uit hoe dat moet.
De trainingsdag startte om negen uur ’s ochtends, de workshop van Sengers om kwart voor drie. Toch heeft Sengers vanaf het begin ieders volledige aandacht. Wellicht mede door de waarschuwing dat wij actief mee moeten doen.
Om te beginnen krijgen alle aanwezigen een blaadje uitgereikt met een ‘Story-Based Inquiry in 7 stappen’. Sengers: ‘Het komende anderhalf uur gaan we dit stappenplan doornemen aan de hand van een onderzoek dat ik heb gedaan. Ok, daar gaan we.’
De eerste stap in het onderzoek werd gezet toen Sengers op een internationaal congres onderzoeksjournalistiek via een Deense collega hoorde dat chemische wetenschappers chemicaliën in drinkwater uit plastic waterbuizen hadden ontdekt. Samen met de Deense en een Belgische collega ging Sengers aan de slag met het onderzoek.
‘Het was een onbekend avontuur: we hadden weinig gerichte kennis en geen contacten op dat gebied. We wilden kijken hoe ver we konden komen met gezond verstand.’
Dat laatste is iets waar Sengers gedurende de hele workshop op hamert: ‘gebruik je eigen voorstellingsvermogen en gezonde verstand!’
Met dat voorstellingsvermogen moeten we volgens Sengers een hypothese opstellen. Zijn beginhypothese: Europese buizenfabrikanten produceren waterbuizen van polyethyleen met fenolen die in het drinkwater lekken en mensen doden.
Eén van de aanwezigen vraagt terecht: ‘Waarom gaat u er maar vanuit dat de fabrikanten weten dat er gevaarlijke stoffen in hun buizen zitten?’
‘Omdat je altijd uit moet gaan van het ergste, probeer het maximale uit je hypothese te halen. Bronnen zwakken het verhaal altijd af, ze dikken het nooit aan. Ga dus uit van het ergste.’
Sengers dreunt de stappen uit zijn onderzoek niet op, maar laat ze ons ze zelf invullen.
‘Wat zijn de essentiële vragen die je kunt stellen’, vraagt hij ons.
Op een antwoord hoeft hij niet lang te wachten: zijn deze chemicaliën schadelijk voor de gezondheid, om welke chemicaliën en buizen gaat het, wie zijn het slachtoffer, wie is verantwoordelijk, hoe werkt het precies?
Sengers neemt ons mee langs elke stap van zijn onderzoek en voordat hij vertelt hoe hij heeft gehandeld, vraagt hij de deelnemers wat zij zouden doen. Deze methode zorgt ervoor dat bijna alle aanwezigen enthousiast meedoen, alsof ze gezamenlijk een puzzel oplossen.
Ik zou graag alle stappen een voor een behandelen, daar is jammer genoeg geen plek voor. Op de website www.storybasedinquiry.com is meer informatie te vinden. Helaas mis je dan wel de aanstekelijke manier van vertellen van Sengers. Degenen die er niet bij konden zijn, moeten maar duimen dat Sengers volgend jaar weer een workshop zal verzorgen.
