Maandag 12 januari is het zo ver: tijdens het VVOJ Café in Amsterdam krijgen álle VVOJ-leden de kans om mee te praten over de toekomst van de vereniging. Wat moet hetzelfde blijven, en wat moet veranderen? En ook: wie gaat de VVOJ na 20 januari leiden? Veel van de elf kandidaten voor het nieuwe verenigingsbestuur zullen tijdens het café ook aanwezig zijn. Zo kunnen ze nader kennis maken met de leden, en andersom. De benoeming van een nieuw bestuur vindt plaats op 20 januari, tijdens de extra algemene ledenvergadering.
Je kunt je hier aanmelden voor het VVOJ Café.
Door Rachel Levy
Wie zijn de kandidaten voor het nieuwe VVOJ-bestuur? Van de elf zijn er negen man en twee vrouw. De jongste is geboren in 1991 en de oudste in 1946, een verschil van twee generaties. Een aantal kandidaten heeft duidelijke ideeën over de zakelijke en financiële kant van de journalistiek.
Jaap Zeekant: ‘In de beginfase heeft een jonge organisatie als de VVOJ altijd veel tijd en aandacht nodig voor de opbouw en professionalisering. Fondsenwerving moet professioneel worden opgezet en aangepakt. De beslissing van Adessium zijn bijdrage af te bouwen, dwingt ons tot de bezinning die zal leiden tot krachtige, eigen werving en een sterkere financiële situatie.’
Vincent Weggemans noemt zichzelf een ‘voorstander voor private financiers voor de journalistiek.’
Ook kandidaat Evert de Vos benadrukt de noodzaak tot ‘professionalisering’ van de vereniging, die ooit begon als initiatief van bevlogen vrijwilligers.
Evert de Vos, maar ook Tanja van Bergen, menen ook dat het debat binnen de VVOJ terug moet naar de inhoud.
Tanja van Bergen: ‘Hoe meer nieuwe gezichten de journalistiek krijgt, des te belangrijker wordt het scherp in de gaten te houden wat de kern van ons vak is. Een journalist is meer dan een contentleverancier of verhalenverteller. Een journalist kan niet zonder research, variërend van het basale inlezen in een onderwerp tot en met diepgravend onderzoek.’
Bij Wilco Dekker gaan de problemen rondom de zakelijke en de inhoudelijke kant van het vak samen.
Dekker: ‘We hebben een slagvaardige VVOJ nodig. Goede onderzoeksjournalistiek roept machtige tegenkrachten op, waarbij je wel wat steun van een vereniging van deskundige en vastberaden collega’s kunt gebruiken.’
De enige Vlaming onder de kandidaten, Jago Kosolosky, wil inzetten op ‘verjonging van de vereniging.’
‘Samenwerking met hogescholen, universiteiten, en mediaproducties gerund door studenten, moet hier centraal staan. Deze verjonging moet ook inhoudelijk gevolgen hebben. De VVOJ moet een leidende rol spelen bij journalistieke innovatie in België en Nederland.’
Jago Koslosky wil de vereniging ook ‘sterker verankeren in Vlaanderen. Dit is geen eenvoudige opdracht is, maar wel mogelijk.’
Dimitri Tokmetzis vindt dat de ICT en journalisten nauwer moeten samenwerken. Daan Marselis signaleert dat er al een aantal jaar veel aandacht is voor ICT binnen de journalistiek en pleit daarom voor een uitbreiding van de thematiek waarmee de vereniging zich bezighoudt.
Marselis: ‘Ik zou graag zien dat de vereniging ook meer ruimte geeft aan en stelling neemt in meer ethische discussies. Denk bijvoorbeeld aan discussies rond het gebruik van anonieme bronnen, zoals nu actueel is.’
Harm van den Berg vindt dat er nagedacht moet worden over de oriëntatie van de vereniging in een internationale context, ‘en dan met name binnen Europa.’
Marloes Derks en Paul Schram maken zich zorgen over de positie van onderzoeksjournalistiek. `
Derks: ‘Onderzoeksjournalistiek mag niet het ondergeschoven (onderbetaalde) kindje van de journalistiek worden.’
Schram: ‘De VVOJ moet een rol blijven spelen binnen de grote veranderingen die gaande zijn in de journalistiek. Als kenniscentrum, maar ook als waakhond van het eigen veld.’
Nico Haasbroek, die samen met Miro Lucassen de gespreksleiding heeft van het VVOJ Café van 12 januari, is niet zo bang voor de positie van onderzoeksjournalistiek:
‘Door de onthullingen via de TV, radio, kranten en het internet, maar ook door Wikileaks en het werk van Edward Snowdon en de daarmee samenhangende opkomst van data-journalistiek wint onderzoeksjournalistiek steeds meer aan populariteit.’
En hij vult aan: ‘Als de indruk ontstaat dat researchjournalistiek wordt ondergewaardeerd, dan heeft dat eerder te maken met het feit dat de nieuwe journalistieke managers, die het meestal ontbreekt aan journalistieke passie of roots, geen tijd en geld in deze vorm van journalistiek willen steken.’
‘Vijfennegentig procent van de journalistiek is voorspelbare standaard agenda-journalistiek vanuit kantoortuinen,’ stelt Haasbroek.
‘Producties die onder andere gekenmerkt worden door elkaar na-apen en scoringsdrang. Onderzoeksjournalistiek probeert zich serieus bezig te houden met de essentie van de journalistiek: het zoeken naar de waarheid en het controleren van de macht. Het is de krent in de pap, het neusje van de zalm.’
‘De VVOJ heeft honderden leden. Ook dat wijst er op dat onderzoeksjournalistiek in zwang is. Bekendheid dankt de VVOJ vooral aan zijn jaarlijkse congressen (waar scholing en bijscholing centraal staan), zijn jaarboeken, discussie-café’s en netwerkmogelijkheden.’
‘De vraag kan gesteld worden of de tijd rijp is voor een koerswijziging bij de Vereniging. Volgens mij moet de VVOJ, naast de vereniging met zijn bestaande activiteiten, een bedrijf oprichten. Dan kunnen de leden, vooral de jongeren die als zzp-er door het leven gaan, als onderzoeksjournalist via dat bedrijf werken. Dat bedrijf kan als een soort uitzendbureau fungeren.’
‘In deze tijd van globalisering moet iedereen die dat kan voor de VVOJ actief kunnen zijn. Of je nu Belg bent, Nederlander of in het bezit van een andere nationaliteit.’
