VVOJ Conferentie 2004
Titel: ‘Vandaag is het softe nieuws belangrijker’
Workshop: De polsslag van de samenleving
Sprekers: Ariejan Korteweg (de Volkskrant)
Voorzitter: Robert Sikkes (het Onderwijsblad)
Datum en tijd: Vrijdag 19 november, 15.15 – 16.30 uur
Verslaggever: Gerard Smit
Op gezette tijden stuurt de Volkskrant een ploeg verslaggevers op pad om de thermometer in het land te steken. Hun verhalen verschijnen in de bijlage ‘De stand van het land’ die als een kaftje om de krant gevouwen zit. De bijlagen behandelen uiteenlopende onderwerpen als geloof, natuur en leiderschap. Slaagt de krant erin om op deze manier sluimerende trends aan den volke te tonen?
‘Het idee komt niet van onszelf’, zegt adjunct-hoofdredacteur Ariejan Korteweg van de Volkskrant. In het voorjaar van 2002 publiceerde The Guardian een themanummer over ambtenaren in Engeland. We waren daar erg jaloers op. Het was analytisch en bevatte goede reportages en portretten.’ Begin mei 2002 komt de Volkskrant met een eigen themabijlage ‘Vertrouwen in de overheid’, dat vóór het nieuwskatern verschijnt.
‘Het geeft altijd spanning als we met zo’n bijlage komen. Nieuwsredacteuren vragen zich af waarom dat softe nieuws voor het harde nieuws moet komen. Maar het is wel een constructieve spanning. Het helpt je als redactie om je richting te bepalen. En het is prettig om eens in de zoveel tijd tegen je lezers te kunnen zeggen: Vandaag vinden wij de onderliggende feiten belangrijker dat het dagelijks nieuws.’
‘De stand van het land’ werkt met een vaste formule. Het katern opent met een stekelig en provocerend geschreven hoofdredactioneel commentaar en bevat reportages, portretten, statistisch materiaal, onderzoekgegevens en een spelelement zoals de religiewijzer of een leiderschapstest. De foto’s moeten drama uitstralen.
Waarin verschilt jullie aanpak van een themanummer van een tijdschrift, wil iemand uit het publiek weten. Dat verschil is niet zo groot, geeft Korteweg toe. Hij twijfelt er zelf aan of je deze vorm van journalistiek wel onderzoeksjournalistiek moet noemen.
NRC-Handelsbladredacteur Dick van Eijk mist de urgentie van deze bijlagen. ‘Bij onze themakaternen zie je dat ook: de thema’s waar geen duidelijke vraagstelling aan ten grondslag ligt, doen het altijd minder.’ Henk Steenhuis van HP/De Tijd valt hem bij: ‘Je moet toch steeds van een hypothese uitgaan, anders waait het alle kanten uit.’
Volgens Korteweg zit er wel degelijk een vraagstelling achter de themanummers, maar hij geeft toe dat het af en toe wat scherper kan en dat het ook zinvol zou zijn om bepaalde thema’s terug te laten komen in de gewone krant. Dat gebeurt nu niet of nauwelijks.
De discussie in de zaal gaat uiteindelijk over de vraag hoe je interessante trends op het spoor komt en hoe je die het best kunt brengen. ‘Heel makkelijk’, zegt Martin Brandwagt van het maandblad Mug. ‘Je plaats een oproep aan je lezers, en vraagt bijvoorbeeld, zoals wij hebben gedaan, naar hun ervaringen met de Sociale Dienst, je stuurt een verslaggever met die mensen mee, en je hebt zo tien prachtige verhalen over het functioneren van de Sociale Dienst.’ Ook anderen wijzen erop hoe belangrijk het is om vooral buiten de kring van journalisten te kijken om belangrijke trends op het spoor te komen.
