Journalist Jeroen Smit, auteur van het boek ‘De Prooi’ over de overnamestrijd rond ABN-AMRO, heeft De Loep gewonnen voor de beste tekstuele productie op het gebied van onderzoeksjournalistiek. De prijs voor de beste audiovisuele productie ging naar Thomas Blom en Sinan Can van televisieprogramma Zembla, over de gijzeling in Almelo.
Jeroen Smit tijdens de uitreiking, met rechts presentatrice Phara de Aguirre
De aanmoedigingsprijs voor beginnende onderzoeksjournalisten gaat naar Steven Vandenbergh en Johan Denis, twee Vlaamse journalisten van het blad Brussel deze Week voor hun artikel ‘Een arts, twee petjes’, over artsen die patiënten uit openbare ziekenhuizen overbrengen naar voor hen profijtelijke privéklinieken.
Steven Vandenbergh en Johan Denis
Zie ook de De Loep 2009-videopagina voor de nominatiefilmpjes.
De prijzen zijn op vrijdagavond 27 november in Utrecht uitgereikt tijdens de conferentie van de Vlaams-Nederlandse Vereniging van Onderzoeksjournalisten, VVOJ. Het is de zesde keer dat de prijzen voor beste onderzoeksjournalistieke producties wordt uitgereikt. De onafhankelijke jury van De Loep wordt voorgezeten door Gerard van Westerloo.
De winnende redacteuren van Zembla en van Brussel deze week waren op 19 oktober te gast bij het VVOJ Café over prijzenswaardig onderzoek. Lees hier het verslag.
De zaal kijkt en luistert naar de prijsuitreiking
Juryrapport
Het juryrapport noemt De Prooi van Jeroen Smit ‘hoogstaand vakwerk’ en roemt de ‘ongelooflijke volledigheid van diens onderzoek naar de opkomst en (tijdelijke) ondergang van ABN-AMRO.’ Het boek ‘geeft een prachtig beeld van arrogante bankmannen die elkaar de strot afbijten en maakt duidelijk dat de captains of industry de beslissingen nemen en niet de politici’, aldus de jury.
De Zembla-uitzending over de gijzeling van een wethouder en enkele ambtenaren in Almelo door een gefrustreerde restauranthouder geeft volgens de jury onthullend inzicht in het willekeurige handelen van het gemeentebestuur voorafgaand aan de gijzeling.
De jury vond het ‘een minpunt’ dat in de uitzending niet werd vermeld dat er een Bibob-onderzoek naar de restauranthouder is ingesteld, en dat hij al eerder veroordeeld was wegens wapenbezit.
‘Maar ze accepteerde het verweer van de makers dat het hen in de eerste plaats om de lokale bestuurscultuur ging’, aldus het rapport.
De VVOJ-aanmoedigingsprijs, bedoeld voor journalisten die nog geen drie jaar in het vak zitten, komt volgens de jury terecht bij Steven Vandenbergh en Johan Denis omdat hun artikel ‘het best was geresearcht en het meeste indruk maakte’. Alle genomineerde inzendingen waren volgens de jury van hoog niveau.
Speciale aandacht
De winnaars van De Loep voor de tekstuele en audiovisuele producties ontvangen 1500 euro, een oorkonde en een gegraveerde ‘onderzoeksloep’. De winnaar van de aanmoedigingsprijs ontvangt een geldprijs van 750 euro, een oorkonde en de uitnodiging om één jaar deel uit te maken van de jury.
De jury besteedt dit jaar speciale aandacht aan de vraag wanneer historische reconstructies voor bekroning in aanmerking komen. Het winnende boek over de ondergang van ABN-AMRO is een reconstructie. Maar ook programma’s zoals Andere Tijden (televisie) en OVT (radio) hebben op dat terrein hun sporen verdiend.
Uit het juryrapport: ‘De jury kwam tot de slotsom dat zulke producties alleen voor de prijs in aanmerking komen als er een duidelijke en overtuigende link is naar het heden, of als de reconstructie een algemeen geaccepteerd beeld van wat zich ooit heeft afgespeeld, aannemelijk en aanmerkelijk corrigeert.’
Smoespoes
Tevens werd deze avond de Smoespoes uitgereikt, aan die instelling of persoon die in 2009 met de beste smoes trachtte onder het geven van informatie aan onderzoeksjournalisten uit te komen.
Winnaars werden de woordvoerder van de failliete auto-importeur Kroymans (‘Kroymans kijkt liever naar de toekomst in plaats van naar het verleden.’) en de woordvoerder van het Ministerie van Binnenlandse Zaken (wie is de eigenaar van informatie berustend bij een inmiddels opgeheven onderzoekscommissie? Niet het ministerie waar de stukken nog wel op de server staan, meldde de voorlichter. Maar wie dan wel? ‘Je moet het vergelijken met een geleende fiets. Als de eigenaar overlijdt, geeft dat jou nog niet het recht om die fiets te verkopen.’).
