VVOJ2010 verslag: vraag het de financieel expert

Titel: Vraag het de financieel expert
Datum: vrijdag 19 november 2010, 15:45–17.00 uur
Sprekers: André Mikkers (pwc) en Evert-Jan Lammers (Triforensic)
Moderator: Gert-Jan Dennekamp
Aantal aanwezigen: 20
Tekst: Margo Demeyere
Bedrijven zijn zich meestal niet bewust van de gevaren die ze lopen en veel van die bedrijven menen geen last te hebben van fraude. Aan de hand van preventie en het opstellen van crime surveys hopen André Mikkers en Evert-Jan Lammers de bedrijven te waarschuwen en het fraudepercentage weer te geven.
Volgens André Mikkers zijn de Nederlandse bedrijven zich niet bewust van fraudeproblemen. Hij legt dat uit aan de hand van de fraudedriehoek. Mensen plegen fraude omdat ze de gelegenheid hebben. Hoe groter de normen, hoe meer ze hun keuze tot fraude gaan rationaliseren.
De bedrijven geven vervolgens de doorslag: door een slechte fraudepreventie, werknemers kunnen met andere woorden frauderen omdat er geen maatregelen zijn. Fraude is dus de wisselwerking tussen drie elementen: de gelegenheid, de rationalisering en de motivatie.
Bij het laatste element, motivatie of de cultuur waarin het bedrijf zit, loopt het het vaakst mis. De werknemers van een bank moeten er bijvoorbeeld alles aan doen om de doelstellingen van het bedrijf te verwezenlijken om zo winst te maken.
Vaak gaat dat gepaard met het in ontvangst nemen van geschenken. Deze ‘extraatjes’ bepalen vaak de keuzes van de werknemer. Het bedrijf behaalt dus winst door op een onjuiste manier de doelstellingen te verwezenlijken.
Het is dus van belang dat een bedrijf de regels en wetten nauwkeurig uitlegt en weergeeft zodat er geen twijfels mogelijk zijn en werknemers de neiging en de mogelijkheid om te frauderen niet hebben. De wetgeving moet met andere woorden transparant en zuiver zijn.
Indien er uiteindelijk fraude gepleegd wordt in Nederlandse bedrijven, wordt er een onderzoek gestart op initiatief van de Raad van Commissarissen. In Nederland krijgt een bedrijf de kans om de fraude te herstellen en maatregelen te nemen. Als een bedrijf dat doet, zal het fraude onderzoeksteam geen aangifte doen bij het fraudemeldpunt.
Evert-Jan Lammers legt uit dat in België dat iets anders ligt. In België zijn er honderden Forensic Auditors die, in tegenstelling tot Nederland, uit eigen initiatief fraudeonderzoeken uitvoeren. België heeft ook geen fraudemeldpunt.
De meldingen van fraude worden aangegeven bij het witwasmeldpunt. De onderzoekers kunnen ook overgaan tot beslaglegging, zonder eerst aangifte te doen van fraude. Een bedrijf van fraude verdenken is dus voldoende om beslag te leggen op documenten.
Maar als fraudeonderzoeker heb je ook te maken met dilemma’s. Het is dan aan de onderzoeker om alle gevonden informatie te analyseren en uit te maken welke stappen er ondernomen moeten worden.
Zo kan een Belgische onderzoeker undercover gaan om de informatie te bemachtigen of pseudoaankopen regelen om zo fraudeurs te lokken. Er zijn tal van verschillen tussen de Belgische en Nederlandse onderzoeksmethode, maar beiden hebben ze hetzelfde doel: fraudeurs sanctioneren en toekomstige problemen voorkomen.