VVOJ2010 verslag: samenwerken met NGO’s

Titel werkgroep: Samenwerken met NGO’s
Datum en tijd: vrijdag 19 november 2010, 14.00 uur
Sprekers: Han Soete, Ana van Es, Bette Dam, Jeroen Trommelen (moderator)
Aantal deelnemers: 40
Zie ook het verslag van Klaas Siemoens.
Tekst: Anke Vellenga
Deze werkgroep draait om de vraag hoe samen te werken met NGO’s. Redactionele budgetten nemen af en de vraag voor freelancers is hoe ver kun je gaan in de samenwerking met NGO’s?
De sprekers hebben alle drie verschillende visies op samenwerking met NGO’s. Han Soete is redacteur van DeWereldMorgen.be, deze website wordt gefinancierd door lezers, de Belgische overheid en sociale bewegingen waaronder NGO’s.

Bette Dam is een journaliste die de laatste jaren verslag heeft gedaan van de oorlog in Afghanistan, zij tracht dit zo onafhankelijk mogelijk te doen. Onlangs kwam haar boek Expeditie Uruzgan: De weg van Hamid Karzai naar het paleis uit, dat genomineerd werd voor de Dick Scherpenzeel Prijs.
Ana van Es is journaliste voor de Volkskrant, haar functie wordt gefinancierd door de NVJ.
Ana van Es werd afgelopen zomer benaderd door ontwikkelingsorganisatie SOMO, die een rapport rondstuurde, verricht door een lokale NGO, over het sumangali-systeem, waarbij ongehuwde Indiase meisjes in de textielsector uitgebuid worden. Van Es besloot om met SOMO naar India af te reizen om met slachtoffers te praten.
Eenmaal aangekomen bleek het rapport niet te kloppen. De lokale NGO wilde niet mee werken aan de publicatie. En het werd Van Es moeilijk gemaakt door SOMO om met slachtoffers te spreken. Uiteindelijk kwam Van Es toch verder doordat de directie van de fabriek veel informatie over de situatie van de meisjes vrij gaf.
Later bleek dat SOMO eigenlijk een verhaal wilde over het sumangali-systeem in het algemeen en niet alleen over de uitbuiting in de desbetreffende fabriek.
Voor het verslaan van de oorlog in Afghanistan heeft Bette Dam de duurste vorm gekozen, namelijk zo onafhankelijk mogelijk. Zelfs toen Cordaid haar wilde steunen met € 10.000,- heeft ze dit afgewezen, terwijl ze zelf niet kon pinnen in de Albert Heijn.
De Dick Scherpenzeel Prijs won ze niet, die ging naar een documentaire die volop gesponsord was door NGO’s. Ook al probeert Jeroen Trommelen haar met verleidelijke casussen over te halen samen te werken met NGO’s, haar standpunt blijft duidelijk: ‘als er veel NGO’s bij betrokken zijn, heb je de schijn tegen’.
Han Soete legt uit dat de Belgische overheid als het ware media financiert. Dat gebeurd door middel van het opkopen van advertentieruimte en een korting op de post. Jaarlijks wordt er door de overheid zo’n € 350,- miljoen toegestopt aan commerciële media. DeWereldMorgen.be noemt zichzelf niet onafhankelijk, maar ze laten zich ook geen verhaal verkopen.
Sociale bewegingen kopen advertentieruimte op de website. Elke partner kan niet meer dan 3 procent aandeel hebben van de website. Op die manier maakt het niet uit of er negatief over een partner geschreven wordt, de partner kan weglopen, dat zal geen grote invloed op de inkomsten hebben.
Als oplossingen om toch zo onafhankelijk mogelijk samen te werken met NGO’s worden er verschillende mogelijke oplossingen aangedragen door de deelnemers. Een daarvan is om toch met een NGO op pad te gaan, maar daarbij zo objectief en transparant mogelijk blijven.
Daarnaast hangt de samenwerking af van het doel van de journalistieke reis. De journalistieke integriteit en de doelgroep moeten daarbij in de gaten gehouden worden. Journalisten kunnen tevens gebruik maken van de kennis en netwerken van ontwikkelingsorganisaties. Hoewel de vraag blijft hoe betrouwbaar die kennis is.
Er zijn ook alternatieve manieren om geld te vinden, zoals Olaf Koens doet via Twitter.
Bette Dam is momenteel bezig met sponsors te werven via haar website, maar ook dan rijst weer de vraag wie de donoren zijn. Tot nu toe blijft ze het volhouden door te schrijven voor Christelijke dagbladen, die goed betalen, en door het publiceren van haar boek kan ze geld vragen wanneer programma’s haar uitnodigen.
Opvallend is dat veel deelnemers het erover eens zijn dat het meereizen met NGO’s tijdens noodsituaties anders is. Dan is er soms geen andere optie. Wel zouden er altijd duidelijke afspraken gemaakt moeten worden.