Titel keynote toespraak: Investigative journalism in the social age
Spreker: Vadim Lavrusik
Datum: 19 november 2010, 11:30-13:00 uur
Aantal deelnemers: ongeveer 300
Tekst: Nick De Backer
Vadim Lavrusik is community manager van de populaire blogsite Mashable.com. Hij gaf een lezing over het belang van sociale netwerksites in onderzoeksjournalistieke projecten.
Sociale netwerken worden vaak gebruikt voor nieuwsgaring. Toch hangt er nog steeds een wazige sluier rond de methode. Om die sluier weg te halen, zouden journalisten volgens Lavrusik meer gebruik moeten maken van ‘networked newsrooms’.
Een networked newsroom is in feite een transparante manier van nieuwsgaren. Het doel is dat de onderzoeksjournalist een band opbouwt met de gemeenschap.
Of, zoals Lavrusik het zegt: ‘Building a community, not an audience.’
Op die manier kunnen journalisten verschillende verhalen halen uit de social media.
De collectieve wijsheid staat centraal. De kennis en wetenschap die men uit de sociale media kan halen is vaak van onschatbare waarde. Door een community op te bouwen, kan men een pak meer informatie halen uit de sociale media dan dat één reporter dat ooit zou kunnen doen.
Lavrusik vervolgde zijn uiteenzetting met het beschrijven van enkele cases. In elk van die cases werd het belang en het nut van sociale netwerken in journalistieke onderzoeken geschetst.
Een zekere Wendy Norris deed enkele jaren geleden via Facebook een oproep naar al haar vrienden. Ze ronselde vrijwilligers om haar te helpen bij een onderzoek naar oncorrecte praktijken in Amerikaanse drugstores.
Condooms zouden achter slot en grendel bewaard worden, uit het zicht van het publiek. Verschillende Facebook-contactpersonen hielpen mee aan het onderzoek door tientallen drugstores te bezoeken en te controleren.
Deze case belichaamt volgens Lavrusik het ‘Recipe for succes’ voor onderzoeksprojecten. De vraag die Norris postte was volledig vrijblijvend en simpel. De bedoeling van het onderzoek werd niet bekend gemaakt.
Tegelijkertijd had het project een groot maatschappelijk belang. De resultaten van het onderzoek zouden niet lang op zich laten wachten. Tenslotte was de werkwijze makkelijk controleerbaar.
Niet enkel sociale netwerken kunnen gebruikt worden in onderzoeken. Ook Google Maps blijkt een nuttige tool te zijn.
Onlangs werd een stadje in South Carolina geteisterd door een vreemde, steeds wederkerende geur.
Enkele personen namen het initiatief om de plaatsen waar de geur werd waargenomen te plotten op een kaart in Google Maps. Ze spoorden ook anderen aan hetzelfde te doen.
Die gezamenlijke actie resulteerde in een duidelijke, overzichtelijke kaart waarop de evolutie en oorsprong van de nare geurwolk te zien was.
Lavrusik gaf ook enkele interessante tips over hoe je snel nieuwswaardige informatie van sociale netwerken kan halen.
Vooral de statusupdates van contactpersonen op Facebook zijn uiterst belangwekkend voor onderzoeksjournalisten. Sommige methodes zijn helemaal niet moeilijk.
Als je wat meer wilt weten over bijvoorbeeld een corruptiezaak in Harlem, typ je in het zoekkadertje: ‘corruption Harlem’.
Op die manier worden alle statussen waarin die trefwoorden voorkomen handig verzameld. Beschikken over een grote vriendenkring is dan een must, natuurlijk!
De onderzoeksjournalistiek bloeit, dat bleek wel tijdens de wederom uitverkochte VVOJ Conferentie 2024. Maar liefst 500 deelnemers waren vrijdag 15 en zaterdag 16 november bijeen in de prachtige locatie De Doelen in Rotterdam. Bijna twee keer zoveel als een paar jaar geleden.
