Datum: zaterdag 19 november 2011.
Tijd: 10:45–12:30
Aantal aanwezigen: ongeveer 25
Spreker: Andrew Lehren, New York Times
Verslag: Pieter-Jan Leupe
Andrew Lehren is een specialist in Computer Assisted Reporting (CAR). Hij heeft al bewezen dat je grote verhalen kunt halen uit het wereldwijde web. Het is volgens hem een kwestie van goed te zoeken. Lehren benadrukt dat socialenetwerksites, als Facebook, Myspace en Linkedin, een rijke bron zijn voor relevante informatie.
Toen Lehren de gelekte wikileaksdocumenten over de oorlog in Irak moest onderzoeken merkte hij snel dat de wikileaksdocumenten te moeilijk waren. Hij besloot de verhalen van de gesneuvelde soldaten op te zoeken via een andere meer toegankelijke weg.
Al snel kwam hij op Myspace terecht, waar de gesneuvelde soldaten een dagboek hadden bijgehouden. Ook Twitter is een handige tool voor onderzoeksjournalisten. Via Twitter kan je heel gemakkelijk iemand contacteren en de kans is ook groter dat iemand effectief reageert. De informatie die langs deze weg gevonden wordt, heet crowdsourcing.
Naast de socialenetwerksites is het ook belangrijk om op een correcte wijze te werken met zoekmachines als Google en Bing. Via de ‘geavanceerde zoekfunctie’ kan je al heel veel juiste informatie vinden. ‘Maar,’ benadrukt Lehren, ‘Google vindt slechts de helft van wat er op het internet te vinden is.’
Via zoekmachines krijg je dus minder informatie dan je zou denken. Bij databanken daarentegen ga je meer informatie vinden dan je zou denken.
‘Je zou ervan verschieten hoeveel data er bestaan’, zegt Lehren. ‘Journalisten moeten zelf ook databanken aanmaken, zodat de kans verkleint dat ze iets over het hoofd zien.’
Lehren staat ook bekend om de sterke journalistieke verhalen die hij brengt. Volgens hem begint een goed verhaal bij de attitude van de journalist zelf. De actualiteit goed volgen, luisteren naar mensen en vergelijken (bijvoorbeeld met het buitenland, het verleden, verschillende partijen…) is de boodschap. Lehren zegt zelfs dat een goed idee vaak een gestolen idee is.
Een onderzoek dat al in een ander land is gevoerd kan ook relevant zijn in jouw land. Klokkenluiders kunnen je ook leiden naar een goed onderzoeksonderwerp. Klokkenluiders, hoe vind je die? ‘Dat kunnen veel mensen zijn,’ verduidelijkt Lehren, ‘mensen die net ontslagen zijn of mensen die ooit vervolgd werden door iets of iemand zijn al potentiële klokkenluiders.’
Als journalist moet je er ook rekening met houden dat een onderzoek aantrekkelijk moet zijn om kans te maken op een publicatie. Daarom is het belangrijk om goed na te denken over de impact, de relevantie, de doelgroep en de originaliteit van het onderzoeksverhaal.
Kortom een goed onderzoek begint bij een goede attitude en zelfreflectie van de onderzoeksjournalist. Het internet is een goudmijn als je weet hoe ermee om te springen. Toch is er een leidraad voor het zoeken van een goed onderwerp dat altijd terugkeert: volg het geld.
Enkele handige sites die Lehren ons aanraadde:
www.tospy.com
www.archive.org
www.domaintools.com
www.hurisearch.org
www.torproject.org
Opmerkelijk: Lehren droeg onder zijn kostuum ordinaire sportschoenen. Dit is het vermelden waard omdat hij ook zo in het leven staat. Een persoonlijkheid met stijl, maar altijd klaar om zijn prooi te achtervolgen.
