Datum: 19 november 2011
Tijd: 9:00-10:15 uur
Sprekers: Daan van Lent, Bram Logger en Marcel Metze
Aantal deelnemers: 8
Verslag: Anne Boer
NRC Handelsblad (Daan van Lent) en De Groene Amsterdammer (Bram Logger en Marcel Metze) deden onderzoek naar het geld dat overheden in betaald voetbal stoppen. Doordat ze lange tijd niet van elkaars activiteiten op de hoogte waren, een in meerdere opzichten interessante exercitie.
Daan is sinds november 2010 lid van de onderzoeksgroep van vier mensen bij het NRC Handelsblad. Samen met een collega van de sport wilde hij grootschalig in kaart brengen hoe veel geld er van gemeenten en provincies wordt besteed aan betaald voetbal en antwoord geven op de vragen: welke vormen van steun zijn er en hoe staan gemeenten daar tegenover?
NRC Handelsblad stuurde hiervoor een uitgebreide vragenlijst naar gemeenten met een bvo binnen hun grenzen, bestudeerde onder meer rapporten en nota’s, Europese regelgeving en oude jaarverslagen.
De vragenlijst werd – bewust – rechtstreeks naar sportwethouders gestuurd. Gaande het proces bleek dat NOS Journaal, RTL en De Groene Amsterdammer met hetzelfde onderwerp bezig waren. NRC ging de competitie aan met de Groene.
Volgens Daan heeft dat wel gevolgen voor wat je doet:
‘Anders hadden we meer tijd genomen het dieper uit te werken, maar we wilden in ieder geval als krant eerder zijn dan een tijdschrift.’
Op 10 april stond het verhaal – 2000 woorden over drie pagina’s met een uitgebreide infographic – in de krant.
De conclusie van het verhaal: 16 van de 23 gemeenten zijn er eigenlijk principieel op tegen dat ze geld in betaald voetbal steken en zouden er ook wel vanaf willen, maar clubs en gemeenten houden elkaar in gijzeling. Want ze lopen samen nog voor 235 miljoen euro risico.
Veel materieel bleef liggen maar is ook niet via de site uitgezet. Op de site werd er – conform de nieuwe richtlijnen – slechts summier aandacht aan besteed.
Het onderzoek bij de Groene werd gedaan onder leiding van Marcel Metze en uitgevoerd door acht deelnemers aan zijn eerste masterclass onderzoeksjournalistiek bij de Groene.
Ze hoorden een maand voor publicatie dat NRC bezig was met hetzelfde onderwerp. Even werd overwogen snel een verhaal te maken en later de achtergronden te brengen, maar uiteindelijk werd besloten publicatie uit te stellen en als doel toe te voegen het beter te willen doen dan NRC.
‘Creatief met staatssteun’ (1,1 miljard euro) luidt de titel boven de Groene-publicatie van 19 mei 2011: 6 verhalen en 2 graphics verdeeld over 11 pagina’s.
Het team van de Groene wilde antwoord op de vraag hoeveel belastinggeld in het betaald voetbal gaat. Het team onderzocht krantenarchieven tot vijftien jaar terug, maakte een overzicht van allerlei banden tussen overheden en bvo’s en bracht zo eigendomsverhoudingen, leningen, giften, garantstellingen, huurconstructies en dergelijke in beeld.
Ook de Groene stuurde een vragenlijst rond naar gemeente en vergeleek de uitkomsten vervolgens met de gegevens in de krantenarchieven.
Naast een algemeen verhaal zoomde Groene in op situatie bij Ado, Graafschap en Veendam. Verder werd er een overzicht van de meest curieuze constructies gemaakt.
Daaruit blijkt onder meer dat SC Cambuur in Leeuwarden een lening van 40 jaar heeft bij de gemeente voor 0 procent rente waarbij elk jaar 1/40 deel wordt kwijtgescholden. Het hele pakket werd bij de Groene wel uitgebreid en interactief op de site gepresenteerd, maar de belangstelling daarvoor viel tegen.
Persoonlijk oordeel
‘Sport, meer dan winnaars en verliezers’ was een uiterst boeiende sessie die eigenlijk te kort duurde. Ik heb me wel de vraag gesteld of het toch niet beter was geweest dat beide onderzoeksgroepen contact met elkaar hadden gezocht.
Ze wisten van elkaars werk, al was het maar omdat de een soms een ingevulde vragenlijst bedoeld voor de ander retour kreeg. Overleg had de druk van de ketel kunnen halen en daarmee het resultaat beter kunnen maken.
