Titel: Environment & climate change
Datum: 17 november 2012
Tijd: 14:00-15:15 uur
Sprekers: Wim Soetaert, Jan Paul Van Soet
Moderator: Jeroen Trommelen
Aantal deelnemers: 10
Verslag: Sharon Gits
Hoe kan je als journalist correct bericht geven omtrent klimaatkwesties? Deelnemers krijgen de kans om in debat te gaan met aan de ene kant van de tafel Milieukundige Jan Paul Van Soet en aan de andere kant Biotechnoloog Wim Soetaert. Moderator van dienst is Jeroen Trommelen.
Het eerste obstakel waarmee een journalist geconfronteerd wordt is objectiviteit. Maar hoe kan je objectief verslag geven als er niet één waarheid bestaat? Bij de klimaatkwestie heb je twee grote partijen.
Aan de ene kant heb je de klimaatsceptici bestaande uit ex-wetenschappers. Zij relativeren de klimaatproblematiek en vinden het overroepen. Aan de andere kant heb je de zogenaamde alarmisten bestaande uit moderne wetenschappers. Zij willen zoveel mogelijk waarschuwen over de klimaatsveranderingen.
Ten slotte heb je ook nog een derde partij de creationisten. Zij zijn ervan overtuigd dat de corrigerende organismen van God alles zullen oplossen. Voor journalisten is het dus moeilijk om hier een conclusie uit te trekken laat staan een kant te kiezen over wie de waarheid spreekt.
Politici en mensen reageren fel op perceptie van wetenschappelijke consensus, minder op inhoudelijke debatten. Media hebben de macht om in te spelen op de gevoelens van de politici en de mensen. Maar als er geen duidelijk gevaar wordt aangekondigd zullen mensen niet bang worden en politici geen ondernemingen uitvoeren.
Media maken van alles een debat ook al is er een bijna-consensus. Er is consensus is geen nieuws. Dat is het tweede obstakel. Als er een probleem is waarbij 99% voor is en 1% tegen, zal de media berichten alsof de verhouding 50/50 is.
Het is in principe ook de taak van een journalist om hoor en wederhoor evenveel aan het woord te laten zodat de journalist geen partijdigheid laat blijken. Dat is jammer genoeg ten koste van de waarheid. Soetaert vindt dat journalisten de waarheid moeten destilleren. Stap af van het 50/50 principe en geef A niet evenveel ruimte als B.
Een derde obstakel is het financiële aspect. Scepticisme wint aan terrein omdat het de wenselijke waarheid weergeeft De kosten van bioproducten en –brandstoffen liggen hoog. Bovendien zijn de subsidies hiervoor door de crisis stopgezet. Daarom geloven mensen liever dat het niet nodig is. Prijzen die stijgen zijn volgens Soetaert net positief voor de wereld maar zo’n verhaal krijg je niet verkocht aan de media.
Opmerkelijk is dat een groot verschil is tussen de Nederlandse en de Belgische berichtgeving. Nederland is Angelsaksisch ingesteld terwijl België meer gericht is op Frankrijk. Sceptische artikels omtrent het klimaat komen in België nauwelijks aan bod aangezien de publieke opinie hier niets van wil weten. De sceptici rond het klimaat is ontstaan in Amerika daarna overgewaaid naar Engeland en vervolgens logischerwijs naar Nederland.
De verschillende obstakels omtrent de klimaatsveranderingen zorgen voor verwarring; het grootste struikelblok van een journalist. Want wat is de waarheid? Wat publiceer je? Hoe blijf je objectief bij de verschillende standpunten? Want zo gauw je een controverse stelt, krijg je commentaar.
Zie ook:
– Naomi Oreskes : Merchants of doubts
– Jan Paul Van Soest: Klompen in de machinerie.
