Titel: WOB’ben in 10 minuten
Spreker: Roger Vleugels
Datum: 20 april 2013
Tijd: 11:45- 12:45 uur
Aantal deelnemers: 23
Verslag: Willy Koolstra
Roger Vleugels heeft tot op heden in de functie van advocaat zo’n 4000 WOB- verzoeken ingediend. Wat het wobben betreft staat Nederland volgens hem nog in de kinderschoenen. Van de 93 landen waar inzage in overheidsdocumenten kan worden gevraagd scoort ons land bij de laagste tien op alle parameters.
Dit betreft de wet zelf, het gebruik van de wet, het aantal ambtenaren met een daartoe geschikte opleiding en het aantal WOB-verzoeken per jaar. In Scandinavische en Angelsaksische landen is dat bijvoorbeeld dertig keer zo vaak. Volgens Vleugels ligt dat aan onze Calvinistische volksaard. Deze hervormer zou in alle landen overleden zijn, maar niet bij ons. Wij zien leiders nog teveel als door God verkozen.
De overheid herbergt in totaal 1,5 miljoen documenten die met elkaar 300 meter dik zijn. Ambtenaren mogen geen papieren weggooien.
De wobbende journalist verlaat het eigen metier en betreedt het juridische domein. Elke zin moet daarom heel precies geformuleerd worden. Zo heeft een gemeenteraadslid recht op overheidsinformatie en een gewoon mens heeft recht op in overheidsdocumenten vastgelegde informatie. Dat is een heel verschil.
Vleugels laat weten dat er veel obstructie is van WOB- verzoeken door ambtenaren die deze behandelen, maar de verzoeken en verzoekers zelf vindt hij minstens zo erg. Wie vraagt om rapport ‘huppeldepup’ kan te horen krijgen dat zo’n rapport niet bestaat. Rapportage ‘huppeldepup’ wel.
Vleugels geeft een aantal tips om een beter verzoek te schrijven:
– Een Wob-verzoek altijd schriftelijk indienen.
– Vraag naar kopieën van alle documenten betreffende een bepaald onderwerp en vraag nooit met een eindige opsomming. Gebruik de term ‘waaronder’ zodat ook omgevingsdocumenten, onderliggende documenten en vervolgdocumenten verkregen kunnen worden.
– Inzage in de documenten kan ook. Dit gebeurt altijd in de kamer van de betreffende ambtenaar. Een unieke kans om deze persoon zonder tussenkomst van een voorlichter te spreken.
– Documenten bestaan in veelvoud. Dien een Wob-verzoek om die reden bij het zwakste orgaan in, het orgaan dat er het meeste belang bij heeft dat bepaalde gegevens op straat komen te liggen.
– Anticipeer op weigergronden:
Absolute uitzonderingsgronden
art. 10.1.a De eenheid van de Kroon
art. 10.1.b De veiligheid van de Staat
art. 10.1.c Bedrijfs-/fabricagegegevens vertrouwelijk bij de overheid
art. 10.1.d Persoonsgegevens zoals bedoeld in Wbp
Relatieve uitzonderingsgronden
art. 10.2.a Diplomatie
art. 10.2.b Economische en financiële belangen van Staat
art. 10.2.c Lopende opsporing en vervolging van strafbare feiten
art. 10.2.d Inspectie, controle en toezicht door de overheid
art. 10.2.e Privacy en derdenbescherming
art. 10.2.f Voorkoming van voorkennis
art. 10.2.g Voorkoming onevenredige bevoor- of benadeling
Beperkingen
art. 11.1 Intern beraad voor zover persoonlijke beleidsopvattingen
art. 11.2 Niet anonimiseerbare persoonlijke beleidsopvattingen
art. 11.3 Adviezen van commissies indien vertrouwelijk
Iedere vorm van verslaglegging is een document en valt onder de WOB. Dus ook emails, audio/ video en foto’s. WOB- verzoeken kunnen ingediend worden bij alle bestuursorganen, alle organen van de uitvoerende macht en het Openbaar Ministerie.
Wobben is gratis, maar de kopiëerkosten bedragen 0,35 cent per vel. Ook hier kunnen ambtenaren dwars zitten door bijvoorbeeld twee aangevraagde vellen papier in een stapel van 1000 te stoppen. Soms wordt gezegd dat een document niet te pdf ‘en is.
Inzage is altijd gratis, maar ten behoeve daarvan worden ook altijd kopieën gemaakt. Ook hier kunnen journalisten gedwarsboomt worden.
Vleugels kreeg zelfs een keer te horen dat inzage niet mogelijk was omdat de dienst geen geschikte leestafel daarvoor zou hebben.
Het is een spel, maar voor wie er niet tegen kan heeft Vleugels een tip: ‘Lees de werken van Kafka, maar blijf bij de WOB weg.’
