Jaarboek

Fiscale Vrijstaatjes

De Telegraaf, februari – eind juni 2004

Door Martijn Koolhoven

Martijn Koolhoven van De Telegraaf onthult in een serie artikelen het bestaan van – voor bepaalde ‘moeilijke’ groepen zeer voordelige – uitzonderingspraktijken bij regionale belastingdiensten. Den Haag blijkt op de hoogte. Een reeks fragmenten.

14-02-2004
Kampers betalen 3% belasting! ‘Per 1 januari normale aanslagen’

MAASTRICHT, Zaterdag. Toen enkele weken geleden de blauwe enveloppe van de Belastingdienst Maastricht op de mat van hun chalet viel, werd het even heel erg stil bij de familie Steveren (*).

(…) Vorig jaar maakte de Maastrichtse burgemeester Gerd Leers met fors ingrijpen een einde aan de vrijstaat Vinkenslag, met 400 bewoners en tachtig bedrijven het grootste woonwagenkamp in ons land. Regels en wetten die voor iedere Nederlander gelden, werden hier massaal overtreden.

Dat gold ook voor de Belastingwet. Uit stukken waar deze krant inzage in heeft gehad, blijkt dat de kampers op Vinkenslag via een speciale regeling sinds 1993 per jaar slechts drie procent inkomstenbelasting betaalden!
(…)

Autohandelaar Steveren krabbelt op een papiertje het volgende sommetje: 100.000 euro omzet per jaar. Met een tarief van 3 procent over zijn bruto-omzet droeg hij jaarlijks 3000 euro bij aan de schatkist. Méér dan genoeg, vonden de autohandelaren zelf.

‘In 1993 waren er speciale voorwaarden met ons afgesproken’, vertelt de boze kamper zonder blikken of blozen. (…) ‘Waarom zouden we iets gaan veranderen dat goed is? (…)’

Andere wetten

Uit stukken waar De Telegraaf inzage in heeft gehad, blijkt dat de Belastingdienst Limburg het in 1993 inderdaad op een akkoordje heeft gegooid met de bewoners van de Vinkenslag. De geheime afspraak hield onder meer in dat één bewoner zou optreden als ‘tussenpersoon’ voor álle handelaren. (…) Terwijl iedere andere Nederlander – ondernemer en particulier – individueel door de belastingdienst wordt aangeslagen, golden op de Vinkenslag andere belastingwetten. Burgemeester Leers vorig jaar na de inval: ‘De politie in Maastricht durfde allang niet meer het kamp binnen, de Vinkenslag was een vrijstaat geworden waar de mensen volgens andere wetten leefden.’

(…)

Fiscalist en advocaat mr. Sjef Römkens, die al zestien jaar een bloeiende praktijk heeft in de Maastrichtse binnenstad, kon zijn oren niet geloven toen hij vorig jaar voor het eerst iemand van het kamp op zijn kantoor kreeg die hem over de regeling vertelde.

(…)

Normalisatie

Ook op het stadhuis van Maastricht is het bekend dat het rommelt tussen de kampers en de fiscus.
(…)
Bij de belastinginspectie Limburg reageert men aanvankelijk zeer terughoudend als De Telegraaf verzoekt om een gesprek over de Vinkenslag. De Belastingwet verbiedt het de fiscus immers om mededelingen te doen over individuele belastingplichtigen. Maar nadat deze krant aangaf inhoudelijk op de hoogte te zijn van ‘speciale voorwaarden’ voor de groep handelaren van de Vinkenslag, stemt de directie voorlichting van het ministerie van Financiën uiteindelijk in met een gesprek met R. Schoenmaekers, topman van de Belastingdienst Limburg. (…)

(…) hoewel je anders zou denken, was dit traject juist ingezet om de ‘handhaving van de belastingheffing’ op de Vinkenslag te normaliseren. Met andere woorden: vóór 1993 was het een complete belastinganarchie en door het openen van het ‘belastingloket’ op het kamp zelf kwam er tenminste nog iets binnen.
(…)
Schoenmaekers: ‘De veiligheid van onze mensen stond daarbij altijd voorop.’
(…)
Op zijn hoofdkantoor in Heerlen bevestigt belastingbaas Schoenmaekers dat Den Haag op de hoogte was. ‘Over dit soort publicitair gevoelige plekken hebben wij altijd overleg met Den Haag.(…)’ Ook na herhaald aandringen was de overkoepelende stichting van de woonwagenbewoners, de stichting Woonwagenwerk, afgelopen week niet bereid op vragen te reageren over de regeling met de fiscus. (…)

16-02-2004
Politiek geschokt over 3%-regeling fiscus met kampers

MAASTRICHT, maandag. Politiek Den Haag heeft geschokt gereageerd op het nieuws (…) Zowel VVD als CDA wil dat staatssecretaris Joop Wijn (Financiën) in de Kamer tekst en uitleg geeft over de omstreden regeling met de kampers (…). Deze regeling is overigens per 1 januari jl. stopgezet. (…)

28-02-2004
Belastingklokkenluider onthult bestaan van nóg meer fiscale vrijstaatjes
‘Er zijn kampers die níéts betalen!’

(…) Een topman van de Belastingdienst, die het niet langer kan aanzien dat sommige Nederlanders, zoals kampers en Hells Angels, niet of nauwelijks belasting hoeven te betalen, verbreekt vandaag het stilzwijgen in De Telegraaf. Zijn schokkende relaas krijgt bijval van belastingdeurwaarders, (…). Aanleiding voor de topman naar deze krant te stappen zijn onze onthullingen twee weken geleden over de ‘3 procentregeling’ van de Belastingdienst Limburg met het grootste woonwagenkamp van ons land. Volgens staatssecretaris Joop Wijn (Belastingen), die in het parlement ter verantwoording werd geroepen, vormt De Vinkenslag een uitzondering. ‘(…) De praktijk is dat in het hele land kampers worden gespaard.’ Er zijn eenheden die stickers op dwangbevelen plakken: ‘ONINBAAR, KAMPER’.

Peter de Jong (*) zit in de staf van een regio van de Belastingdienst ergens in het land. Zijn juiste naam en werkplek moeten geheim blijven, want door (…) rechtstreeks met De Telegraaf te spreken tekent hij in feite zijn ‘ambtelijke doodvonnis’. (…) Met stijgende verbazing volgde De Jong de discussie naar aanleiding van de onthullingen twee weken geleden in deze krant over de ‘3 procentregeling’ (….). En, zo blijkt (…), drie procent is nog een hoog tarief! Want Nederland kent heel veel ‘fiscale vrijstaatjes’ waar de inwoners helemáál geen belasting betalen. ‘Het verhaal van de staatssecretaris klopt niet, het is een landelijk probleem.’

Vrijstaat

De topman: ‘(…). Ik ken geen ander regime: bij ‘kampers’ en andere probleemgroepen moet je niet invorderen. Dit laat onverlet dat wel aanslagen door de inspecteur worden opgelegd. Vervolgens betaalt de kamper niet en de ontvanger onderneemt verder geen invorderingsmaatregelen. Want tja, als we ter plaatse zouden gaan, zou dat maar problemen geven.’ (…) ‘De openstaande vorderingen op kampers in het GOA (Geautomatiseerde Ontvangers Administratie) worden als oninbaar geboekt. (…) Het invorderingsproces wordt wel doorgezet, doch bij het dwangbevel wordt een sticker op de achterzijde bevestigd met een standaardtekst in de orde van ‘kamper, niet betekenen’. Dat betekent: verder met rust laten… (…)

Gedoogbeleid

Volgens de topman is het een ‘ingesleten gedoogbeleid’ dat door Den Haag is ‘geaccordeerd’. Het is echter nooit geformaliseerd, ergens op papier gezet. De Jong: ‘Het is een gedoogbeleid waarvan iedereen binnen de Belastingdienst afweet, (…).’ (…) Maar de Belastingdienst kan toch een beroep doen op de politie om de centen op te halen? De Jong: ‘Als je niet vraagt (of wilt vragen), komt de sterke arm niet. Het management is gebaat bij rust in de tent. Bovendien oordelen velen van hen: het gaat naar verhouding om weinig geld, dus laat maar zitten.’ (…) De Algemene Vereniging van Belastingdeurwaarders (AVB), een club van 200 belastingdeurwaarders bij de rijksoverheid en lagere overheden, vindt het juist dat de topman van de Belastingdienst de kat de bel aanbindt.(…)

* De naam De Jong is fictief (…)

01-03-2004
Eigen ME-macht fiscus

door Martijn Koolhoven en Joost Ruempol

DEN HAAG, maandag. De Belastingdienst wil de beschikking krijgen over ‘fiscale interventieteams’, voor het innen van belastingen op zogenaamde vrijplaatsen. (…)

06-03-2004
‘BERUCHTE zigeuners ook BELASTINGVRIJ!’

ROTTERDAM, zaterdag. Voor u ‘vers’ geprint uit de Geautomatiseerde Ontvangers Administratie (GOA) van de Belastingdienst Rotterdam over de familie N.: ‘IVM HOOGTE SCHULD VOOR NWE AANSLAGEN GEEN VORDERING MEER TOEPASSEN, BETREFT BERUCHTE ZIGEUNERFAMILIE.’ Of, ook schokkend, over de familie K.: ‘GEEN NIEUWE INVORDERINGSMAATREGELEN TREFFEN. BETREFT ZIGEUNERS. (IJSKAST).’

Nederland telt tientallen, mogelijk honderden zigeunerfamilies die door de fiscus met rust worden gelaten, omdat ze te zeer ‘berucht’ zijn. Ze genieten soms al meer dan tien jaar een soort ‘fiscale vrijstelling’. Naar aanleiding van onze berichtgeving vorige week, meldde zich klokkenluider nummer 2, werkzaam bij de Belastingdienst Rotterdam. (…) ‘Rotterdam, Utrecht, Den Haag, Amsterdam: allemaal hebben ze hun speciale gevallen.
(…)
Jan de Groot*, al dik twintig jaar werkzaam bij de Belastingdienst, verduidelijkt: ‘IJskast betekent: in de ijskast zetten, niets meer aan doen.’.
(…)
DE TELEGRAAF PUBLICEERT DE GEHEIME BELASTINGDOCUMENTEN VANDAAG OP HAAR INTERNETSITE WWW.TELEGRAAF.NL

Om aan te tonen hoe lang de praktijken al voortduren, heeft De Groot onze krant zowel documenten uit 1998 als van februari 2004 toegespeeld.
(…)
Kon er afgelopen maandag nog worden geprint, de afgelopen dagen kon De Groot nog maar met grote moeite de vermeldingen als ‘ijskast’ en ‘beruchte zigeunerfamilie’ terugvinden. Blijkbaar voelt de leiding nattigheid. Overigens betreft het hier alleen een administratieve schoonmaak, de families zelf hebben nog steeds niets te duchten. (…)

*De naam Jan de Groot is fictief (…).

Gerelateerde artikelen

De alweer vijftiende editie van het VVOJ Jaarboek Onderzoeksjournalistiek is vrijdag 6 april gepresenteerd tijdens de Avond van de Onderzoeksjournalistiek in Pakhuis de Zwijger in Amsterdam. In deze jubileumuitgave een speciaal katern met kleurenfoto’s waarop ANP-fotografen een jaar onderzoeksjournalistiek in beeld brengen.
Voor haar Jaarboek Onderzoeksjournalistiek 2017 zoekt de VVOJ een eindredacteur. Ben jij een ervaren bladenmaker? Heb je een scherpe eindredactionele blik? Ben je lid van de VVOJ en beschik je over de talenten die nodig zijn om een enthousiaste vrijwillige redactie te begeleiden? Lees dan vooral verder.

Sluit je aan bij de vereniging van onderzoeksjournalisten

En vergroot je kennis én netwerk