KRO Reporter, 25 september 2003
Door Jos Slats, Margot Smit en Jeroen Smit
Enkele Fragmenten uit het scenario:
Reporter: Van der Hoeven werd vijf keer op rij uitgeroepen tot manager van het jaar. Wat deed dat met hem?
Rob Zwartendijk, oud lid Raad van Bestuur Ahold (Lacht): Ja, dat is een goede vraag. Ik denk, dan moet je heel stevig in je schoenen staan als dat je niks doet. Het is natuurlijk prachtig als je zulke prijzen krijgt. Misschien ga je een beetje zweven, denk ik.
Albert Heijn: Hij ging steeds trotser lopen.
Reporter: Trotser lopen?
Albert Heijn: Nou (veert parmantig op) steeds meer die borst vooruit. Kent u de boeken van A.M. de Jong,… ‘Frank van Weezels Roemruchte Jaren’ ? Daarin zegt een ouwe sergeant op een gegeven moment: ‘Moet je hem zien lopen, dat is een haan met stront aan zijn poten’ Nou,…Cees….
Jan van de Poel, oud financieel directeur Algemeen Burgerlijk Pensioenfonds: Het is wel een feit dat alle achterbannen van Ahold, of het nou aandeelhouders zijn, het personeel, de commissarissen, het publiek, een soort nationale trots voelden: goed zo Cees, zet hem op jongen, we worden wereldkampioen, waardoor ie een enorme ruggensteun krijgt, maar er ook een klimaat ontstaat waarin het helemaal niet meer de bedoeling is een kritische vraag te stellen aan meneer Van der Hoeven.
Commentaar: Want diezelfde wereldkampioen maakt de Ahold top ook rijk. Het bedrijf beloont het management met opties die vele honderden miljoenen waard kunnen worden.
Albert Heijn: Op een moment dat mensen in een positie te veel financieel voordeel krijgen van hun handelingen kan het gevaarlijk zijn.
Commentaar: Hoe hoger de koers van het aandeel, hoe meer de opties waard worden, en hoe meer de top dus verdient.
Reporter: Wat zijn de gevaren?
Albert Heijn: Als hun beloning te veel gebaseerd is op de aandelenkoers, dat dan typisch op de aandelenkoers gewerkt gaat worden in plaats van op het belang van de klant. Dat kan op een gegeven moment met elkaar in strijd zijn.
Reporter: Is dat gebeurd denkt u?
Albert Heijn: Ik denk het wel ja.
Paul van der Marck, docent bedrijfskunde Vrije Universiteit, Amsterdam: Uiteindelijk heeft iedereen belang bij die koersstijging. En dat wordt bijna het alles overheersende thema, en dus het gevaar wat dat in zich heeft, is dat iedereen met elkaar zo aan datzelfde lot verbonden is, dat het ook niet meer handig is, zelfs niet voor jezelf handig is, om nog enige kritiek uit te oefenen op wat er feitelijk gebeurt in de onderneming. Want als dat de koers van het aandeel zou schaden, schaad je daarmee jezelf (…).
Commentaar: Jaar in jaar uit belooft Van der Hoeven zijn aandeelhouders groei van omzet en winst. (…) Om die groei te kunnen waarmaken, kan Ahold niet anders dan nog meer bedrijven overnemen. En zo wordt van der Hoeven een gevangene van zijn eigen beloftes.
Paul van der Marck: Je moet bijna elk kwartaal wel melden dat je iets hebt overgenomen, of dat er iets spectaculairs is gebeurd.
Commentaar: Want dat is goed voor de aandelenkoers… In 2000 neemt Ahold het Amerikaanse US Foodservice over. Daarmee stijgt de omzet in één klap met 7 miljard dollar. En datzelfde voorjaar wordt Ahold voor de helft eigenaar van de Scandinavische supermarktketen ICA.
Flardje journaal: Ahold is weer op overnamepad etc…
Commentaar: Ahold bezit maar de helft van de aandelen van de joint venture. Toch wordt de volledige omzet van ICA bij de eigen jaarcijfers opgeteld.. Weer 7 miljard euro omzetgroei erbij.
Reporter: Ahold heeft bij dochterbedrijven waarover ‘t niet volledig de zeggenschap had toch de volledige omzet in de jaarcijfers meegenomen. Mag dat?
Van der Poel: Nee, dat mag niet.
Albert Heijn: .., het is natuurlijk zeer aantrekkelijk om te kunnen zeggen dat dat hele grote ICA van Ahold is. Da’s leuk.
Reporter: Stoer?
Albert Heijn: Stoer.
Commentaar: Stoer, maar ook riskant. Want Ahold doet zich groter voor dan het in werkelijkheid is.
Albert Heijn: Het is cosmetica. Boerenbedrog, …zoek maar uit
De uitzending van Reporter ‘Keizer Cees, de ondergang van het Ahold-imperium’ is te zien op www.reporter.kro.nl
