Het International Journalism Festival in Perugia mikt duidelijk breder dan alleen de onderzoeksjournalist. Discussies over de staat van onderwijs in journalistiek wisselen naadloos af met beschouwingen over het ontbreken van pan-Europese media (zie op de foto keynote spreker Wolfgang Blau van The Guardian) en dus de dreigende komst van ‘de grote jongens’ als NewsCorp of HuffingtonPost. Waarbij het wel wat komisch aandoet om een mediabedrijf dat pas zo kort bestaat als Ariana Huffington’s site al te scharen onder de bedreigers van het journalistieke model (whatever that may be…).
Voor de onderzoeksjournalist is het dus wel wat zoeken naar leerzame sessies. Buiten een stevige track datajournalistiek georganiseerd door het European Journalism Centre zijn er sessies over bijvoorbeeld belastingparadijzen en grensoverschrijdend onderzoek naar criminele organisaties.
Zo’n laatste bijeenkomst dus maar meegepakt, waar jonge enthousiaste Italianen van het Investigative Reporting Project Italy (ofwel IRPI, een nieuwe non-profit) hun sappige verhalen over de olijfolie- en tomatenteelt (mede tot stand gekomen dankzij Journalismfund.eu) delen met een zaal voornamelijk gevuld met ambitieuze studenten journalistiek. ‘Veteranen’ als David Kaplan (GIJN), Leo Sisti (Espresso) en Paul Radu (OCCRP) vullen aan met algemene tips over onderzoek naar georganiseerde misdaad.
Kaplan raadt aan om niet te smal te kijken als je het hebt over misdaadorganisaties. “Tegenwoordig wordt door overheidsorganen liever de term ‘continuous criminal enterprize’ gebruikt,” zegt hij. “Om hiervoor te kwalificeren hebt je maar zes of meer mensen nodig die gezamenlijk zich bezighouden met criminele handelingen. Van speelgoed tot drank en tabak en mensen, alles is handel. This is not your father’s mafia anymore!” De zaal lacht wat ongemakkelijk, en neemt vervolgens gretig zijn tips om een goed onderzoek te doen over.
Paul Radu, van het Organized Crime and Corruption Reporting Project (OCCRP) legt nog eens uit waarom je beter af bent als je met meer journalisten samen je onderzoek opzet. “It takes a network to fight a network,” zegt hij. “Als onze verhalen worden geboycot door lokale media in een land waar we een organisatie hebben onderzocht, hebben we altijd nog de publicaties in de andere landen van ons netwerk. Ons werk is altijd te vinden!”
En dan laat hij nog maar eens zien wat je kunt met OCCRP’s Investigative Dashboard en het programma VIS: Visual Investigative Scenarios. Je maakt er de mooiste viualisaties van netwerken mee. Zeker ook criminele netwerken!
Dat de organisatie van IJF2014 echt het allerbeste met de journalist voorheeft blijkt op zondagochtend, als er een speciale kerkdienst in de kathedraal wordt gehouden. Men bidt er tot slot het ‘gebed voor de journalist’. Die zijn werk, op zoek naar de waarheid, in nederigheid en eerlijk moet volbrengen. De kerk is niet echt vol. Jammer misschien, een beetje steun van boven kan het vak wel gebruiken.
Zie voor meer tips en verslagen:
website GIJN
website IJF 2014
YouTube kanaal IJF 2014
