Op vrijdag 23 mei, twee dagen na de jaarlijkse Verantwoordingsdag (ook wel bekend als: Woensdag Gehaktdag), stelde de Algemene Rekenkamer aan het Lange Voorhout in Den Haag exclusief voor onderzoeksjournalisten een middag haar deuren open tijdens een VVOJ Café op locatie. Lees het verslag van Pauline Sinnema.
Er gold een Nieuwspoort-code bij het bezoek aan de Algemene Rekenkamer. De grote onthullingen en schokkende details moeten we in dit verslag daarom onder de pet houden: had u er maar bij moeten zijn.
Maar er bleef nog genoeg nuttige info over voor een aantal leermomenten. Bijvoorbeeld over onze eigen vooroordelen omtrent persvoorlichters. Nee, bij de Algemene Rekenkamer zijn dat niet onze natuurlijke vijanden, zoals hun collegae in de politiek. Integendeel. Ze staan in de startblokken om ons niet alleen werkelijk voor te lichten, maar ook mee te denken, nuttige suggesties te doen en de weg te wijzen naar mogelijke andere wegen om te bewandelen bij de onderwerpen die we aandragen.
Voor een aantal van onze collegae was het al een onthulling dat de Algemene Rekenkamer niet alleen een website heeft – die hadden ze de dag voor ons bezoek voor het eerst bezocht – maar dat daar ook bijzonder interessante informatie te vinden is. Niet alleen rond Prinsjesdag, maar altijd. Vlijtig bijeengesprokkelde, op onafhankelijk onderzoek gebaseerde, info die daar soms jaren op journalistieke ontginning ligt te wachten.
Neem de onthullingen over de Gasunie waar zo’n 2 miljard verlies werd geleden. Onlangs groot gebracht door een klein weekblad. “Hadden wij twee jaar geleden al”, zeggen ze dan bij de Algemene Rekenkamer.
De Rekenkamer-rapporten die wel worden opgemerkt, komen nog wel eens “veel te kort door de bocht” in de publiciteit, aldus sommige niet met name genoemde (N-code!) functionarissen. En dat heeft dan weer zo’n enorme impact op de politiek dat men op de ministeries de kaken nog stijver op elkaar houdt dan al reeds gebruikelijk was.
Het is een problematiek waar over nagedacht wordt. Het “framen van de nuance”, was een vaak gebruikte term. En de conclusies die de buitenwereld verbindt aan onze onbesuisde kort-door-de-bocht berichtgeving, vertalen sommigen aan Lange Voorhout nummer 8 met “go en no-go momenten”.
Het zijn kwesties die zich bijzonder pijnlijk doen voelen bij de huidige decentralisatie van de gezondheidszorg: de grootste stelselwijziging ooit, die met wellicht te weinig concrete gegevens te snel wordt doorgevoerd. Want juist bij decentralisatie zijn die andere rekenkamers nodig: die van de lokale overheid. Maar die functioneren vaak niet naar behoren, leiden een slapend bestaan of zijn morsdood.
En dat heeft weer een uithollend effect op de moeder aller rekenkamers, de Algemene, want die controleert alleen de landelijke overheid. Dus als die overheid niet langer eigen beleid financiert, maar alleen nog maar – weliswaar rechtmatig – de miljoenen doorschuift naar de steden en dorpen, die naar eigen inzicht de boel over de balk mogen gooien, hoe minder er dan nog goed kan worden uitgezocht hoe doelmatig al dat geld wordt besteed. En dat lag nou juist ten grondslag aan de oprichting van de Rekenkamer: om een goed bestuur te garanderen moet alles op tafel komen.
Tot slot wat tips bij kopij-nood:
1. Lees de rapporten van de Algemene Rekenkamer.
2. Ook de oude; kijk wat de overheid daarover destijds heeft toegezegd en zoek uit wat daarvan terecht is gekomen.
3. Vraag je eens af waarom de belastingwetgeving zulke onuitvoerbare regels kent; zit daar wellicht her en der een lobby achter?
4. Kijk ook eens naar de adviezen van de Raad van State en wat de regering daar wel/niet mee gedaan heeft.
5. Hoe komt het dat het IMF sinds kort minder streng is qua bezuinigingsnormen dan de Europese Unie?
6. Maak kennis met de voorlichters van de Algemene Rekenkamer (mogelijk ook lijfelijk aanwezig met een workshop bij ons eerstvolgende congres).
7. Neem een abonnement op hun persberichten.
