Titel: Grenzen verleggen
Datum: 07 november 2014
Tijd: 14:00 – 15:15 uur
Sprekers: Paulien Bakker en Franka Hummels
Moderator: Annemarie Geleijnse
Aantal deelnemers: 12
Verslag: Dylan Vynck
Franka Hummels, gespecialiseerd in Oost-Europa en de oude Sovjet-Unie, opent de workshop door te vertellen over haar boek De generator generatie. Daarin vertelt ze over de pijnlijke situatie in Wit-Rusland na de kernramp van Tsjernobyl en hoe de mensen met een liegende overheid omgingen.
Tot op de dag van vandaag zijn de inwoners nog steeds niet ingelicht en zijn er geen onderzoeken uitgevoerd. Cijfers over slachtoffers zijn weinig of niet te vinden en zijn zeer uiteenlopend.
Hummels had slechts één bron die iets kon overleggen. Namelijk dat er sinds de ramp evenveel mensen schildklierkanker in Wit-Rusland oplopen als in de hele wereld bij elkaar.
Het boek volgt drie personages. Via hen leer je niet enkel over leugens en bedrog, maar ook over leven en liefde.
Een boek als dit is niet eenvoudig om te schrijven. Je hebt een netwerk en voorkennis nodig. Het is belangrijk om de denkwijze van die mensen te begrijpen en te weten welke verhalen representatief zijn en welke niet.
Over de veiligheid heeft ze het volgende te zeggen: ‘Wat lastig is, is bepalen met wie je kunt praten, want je kunt hen in gevaar brengen.’
Wit-Rusland heeft een repressieve dictatuur en maakt streng gebruik van gevangenisstraffen en de doodstraf. Als journalist kun je enkel uit het land worden gezet, maar de persoon die onderdak verleent kan daardoor zwaar in de problemen belanden. Daarom bespreekt Hummels vaak haar documentatie met een advocaat, om te onderzoeken of er geen personen in gevaar kunnen komen.
Paulien Bakkers expertise is het Midden-Oosten. Ze vertelt je alleen een visum k voor Irak kunt krijgen als je uitgenodigd wordt om te komen. Een ambassadeur vroeg haar om te tonen hoe het er echt in Bagdad aan toe gaat.
In die stad heeft ze gewone mensen gevolgd. Zo is er het verhaal over een psychiater die in sloppenwijken gaat gaan helpen, maar vanwege dreigingen moest vluchten. Of over een schooldirectrice die gedwongen door de regering kinderen gratis moet toelaten.
Ze ging daarna naar Kirkoek op zoek naar een verhaal.
Angst voor veiligheid bleef tijdens haar hele verblijf in Irak een grote rol spelen.
Meerdere malen ging ze met de plaatselijke media praten. Het probleem daar is dat alle bevolkingsgroepen hun eigen media hebben en geen contact met elkaar hebben. Zo ontstaat er het probleem om geen globaal beeld te krijgen.
‘Elke partij schrijft zijn eigen waarheid,’ aldus Bakker.
Bakker bracht toen alle informatie bij elkaar en zocht naar overlappingen om de échte waarheid te vinden. Dit was zeer cruciaal voor de vorming van haar boek Een romantisch volk dat vertelt over de inwoners van Irak.
Als er hen gevraagd wordt waarom ze dit doen delen ze dezelfde gedachte. ‘Het is een kick om op een plaats te komen waar niemand anders komt omwille van het gevaar.’ Volgens hen is het hun taak om de wereld erbij te betrekken.
Hummels is tevens correspondent in Londen. Als er iets gebeurt in haar werkveld wordt er vaak contact met haar opgenomen.
Zo was er een Londense theatergroep die haar contacteerde om hen te helpen bij een voorstelling over de doodstraf in Wit-Rusland. De voorstelling was geïnspireerd op een verhaal die Hummels ook al had willen vertellen.
Tot haar grote spijt raakte ze het verhaal niet kwijt omdat het in Nederland als een ver-van-mijn-bed show beschouwd werd.
Bakker benadrukt dat er een verschil is tussen het specialisme (thema) van een journalist en diens expertise.
‘Mijn specialiteit is allereerst het vertellen van een verhaal,’ besluit ze.
