Haar poging een foto te maken bij de Rwanda Dag 2105 in Amsterdam heeft VVOJ-lid Anneke Verbraeken zaterdag haar mobiele telefoon gekost en mogelijk de veiligheid van haar Rwandese bronnen in geding gebracht. Ook liep de journaliste bij de schermutseling met beveiligers van het evenement klappen op. De VVOJ ondersteunt de protestbrief die de Verbraeken naar minister Bert Koenders van Buitenlandse Zaken heeft gestuurd.
Het incident gebeurde op de openbare weg vóór het RAI-congrescentrum, waar de tiende Rwanda Dag gehouden werd. Verbraeken schrijft aan Koenders over het risico dat de diefstal van haar telefoon met zich brengt: ‘Het materiele verlies is niet belangrijk, wel dat er wellicht informatie op mijn iPhone staat die mensen in Rwanda kan schaden. Daarom wil ik u vragen op een of andere manier te bezien hoe deze mensen beschermd kunnen worden. Een lijstje met namen kan ik u doen toekomen. Ik hoef u niet uit te leggen hoe het regime omgaat met tegenstanders.’
Nog twee andere journalisten maken melding van bedreiging en diefstal van hun telefoon. Ook een VRT-ploeg, onder leiding van Peter Verlinden, werd meerdere malen gemolesteerd en bedreigd.
Verbraeken laat zich geregeld kritisch uit over het bewind van de Rwandese president Paul Kagame, die vandaag ontmoetingen heeft met minister Koenders en het koninklijk echtpaar.
Hieronder de brief van Verbraeken aan Koenders
Geachte minister Koenders, excellentie,
Afgelopen zaterdag vond in Amsterdam de Rwanda Dag plaats, een jaarlijks evenement waar duizenden Rwandese Europeanen op af komen om met elkaar te vieren hoe fantatisch hun land is, hoe ze geboft hebben met hun president.
De organisatie was strikt, net als het toegangsbeleid en veiligheidsmannen en -jongens waren alom aanwezig. Omdat ik niet de zaal in mocht, ben ik natuurlijk buiten gaan rondkijken om te zien wat er verder gebeurde. Op een hoek van het grote kruispunt bij de RAI had zich op een grasveld een groep mannen en vrouwen verzameld met blauwe en witte petjes. Zij droegen spandoeken waarin zij vertelden hoe blij ze waren met hun president en dat hij erg welkom was in Nederland.
Toen ik een foto van deze manifestatie wilde maken, kwamen vier mannen naar me toe die mij dit verboden. Ze gaven later aan van de organisatie te zijn.
Op mijn vraag wie zij dan wel waren dat ze mij verboden foto’s te maken van een demonstratie op de openbare weg, werden zij nog bozer. En het werd helemaal dreigend toen mijn identiteit bekend werd bij de mannen. Ze vinden me niet erg aardig in Rwanda omdat ik niet altijd positief schrijf over het land en hun president.
Uiteindelijk begonnen de mannen te trekken en te duwen. Ik struikelde, viel op de grond, een van de mannen sloeg mijn iPhone uit mijn hand en rende er mee weg; hij dook tussen de mensen met witte en blauwe petjes. De mannen beloofde mij dat ik mijn telefoon terug zou krijgen als de politie was gearriveerd, want die had ik inmiddels gealerteerd. Die iPhone heb ik natuurlijk niet teruggezien.
Het materiele verlies is niet belangrijk, wel dat er wellicht informatie op mijn iPhone staat die mensen in Rwanda kan schaden. Daarom wil ik u vragen op een of andere manier te bezien hoe deze mensen beschermd kunnen worden. Een lijstje met namen kan ik u doen toekomen. Ik hoef u niet uit te leggen hoe het regime omgaat met tegenstanders.
Daarnaast wil ik bij u een klacht indienen over de organisator – de Rwandese ambassade in Den Haag – wat betreft het optreden van de Rwandese ordedienst. Zij maakten van Amsterdam een onvrije stad waar de persvrijheid werd geschonden, door mores te hanteren die in ons land niet gebruikelijk zijn. Ik voel mij in deze klacht gesteund door de NVJ, de VVOJ en Nieuwspoort; deze organisaties hebben vrijheid van meningsuiting en natuurlijk persvrijheid hoog in het vaandel staan; ik ben er actief lid van.
De Rwanda Dag is georganiseerd door de Rwandese ambassade in Den Haag. Deze geniet diplomatieke onschendbaarheid. Maar het kan toch niet zo zijn dat mensen die door een ambassade worden gevraagd een klus uit te voeren, hetzij betaald, hetzij als vrijwilliger, dezelfde diplomatieke onschendbaarheid genieten. Ik vraag u daarom ook te informeren bij de Rwandese ambassade wie de mensen waren die belast waren met de ordehandhaving van de manifestatie op het Europaplein rond half vijf zaterdagmiddag. Ik wil hen aanklagen voor bedreiging, fysiek geweld en diefstal.
Tot slot wil ik u verzoeken deze kwestie aan te kaarten tijdens uw gesprek met president Paul Kagame vandaag. Nederland is een land van vrede en veiligheid en het kan toch niet zo zijn dat journalisten door vertegenwoordigers van een ander land het werken onmogelijk wordt gemaakt. Ik was niet de enige: ook de VRT-ploeg onder leiding van Peter Verlinden werd afgelopen zaterdag meerdere malen gemolesteerd en bedreigd; van nog twee andere journalisten werd eveneens de iPhone gestolen.
Overigens niets dan lof voor het optreden van de politie.
Vandaag praten de koning en de koningin met president Kagame. Ik hoop van harte dat de dag niet zal komen dat zij met spijt moeten terugkijken naar hun ontvangst van deze president, maar ik ben bijna zeker dat die dag er wél zal komen.
Ik stuur u deze mail via uw woordvoerder, – ik heb uw eamailadres niet – in de verwachting dat deze direct actie onderneemt.
Een kopie gaat ook naar de woordvoerder van minister Ploumen.
Hoogachtend,
Anneke Verbraeken
onafhankelijk onderzoeksjournalist
