Journalisten krijgen steeds vaker te maken met juridische dreiging. Hoe ga je daar op een goede manier mee om? Die vraag probeert Peter Olsthoorn in deze workshops te beantwoorden. Hij is zelf een aantal keer verwikkeld geweest in een juridisch gevecht.
Door Melanie Zierse
Olsthoorn werkt aan een reeks artikelen over het bedrijf Pretium Telecom. Radar en Kassa hebben een item gemaakt over dit bedrijf nadat er klachten waren binnengekomen over de werving van Pretium. Vooral ouderen zouden in het ootje worden genomen.
Radar en Kassa hebben dit goed onderzocht, maar Olsthoorn wilde nog dieper graven. Wat is dit dan voor een bedrijf? Het zoeken naar het antwoord op deze vraag gaf ‘meteen hommeles’. Zonder al te veel over de zaak uit te weiden, geeft hij tips hoe om te gaan met juridische dreiging. Hiervoor heeft hij ook journalisten en advocaten geraadpleegd.
Onderzoeksjournalisten moeten er altijd vanuit gaan dat de partijen die zij onderzoeken alles uit de kast trekken om dwars te zitten, aldus Olsthoorn. Hij raadt aan altijd goed contact te houden met het bedrijf / de organisatie die je onderzoekt. Probeer het eens van hun kant te bekijken. Netjes blijven overleggen, kan juridische ellende voorkomen.
Een logboek bijhouden is juridisch heel handig. Wie heb je op welk moment gebeld? Wat heb je gedaan, met wie, wanneer en hoe? Je moet snel kunnen aantonen dat je goed hebt gewerkt.
Nog een tip: gun de tegenstander de tijd om te reageren. Neem ook zelf de tijd om een goed stuk te schrijven. Laat er een paar dagen overheen gaan en kijk of je er dan nog steeds hetzelfde over denkt.
Voor freelancers is juridische dreiging een groter probleem dan voor journalisten in vaste dienst. Het is namelijk niet mogelijk om je hier tegen te verzekeren. Journalisten die voor een titel werken, zijn juridisch gedekt.
Er bestaan wel bepaalde instanties die hulp kunnen bieden, zoals de Nederlandse Vereniging van Journalisten en de VVOJ, maar die kunnen geen bescherming bieden of alle kosten op zich nemen. Dit probleem mag best hoog op de journalistieke agenda, aldus de deelnemers van de workshop.
Een fonds of verzekering zou een mogelijke oplossing zijn, zodat freelancers daar aanspraak op kunnen maken wanneer zij in een juridisch gevecht dreigen te raken. Maar zo formeel hoeft het niet eens.
Solidariteit tussen journalisten kan ook een bijdrage leveren. Als een freelancer onder druk wordt gezet, kan een groep journalisten samen gaan werken om dat bedrijf lastig vallen met vragen, Wob-verzoeken en kritische artikelen.
Het is ook mogelijk om genetwerkt te publiceren: verschillende titels plaatsen allemaal een deel van hetzelfde verhaal. Een bedrijf heeft vaak niet zo veel geld om al die journalistieke platformen los van elkaar aan te klagen.
De conclusie van Olsthoorn: je moet je niet in een hoek laten drukken. Doe goed je werk. Als je weet dat je dat hebt gedaan, dan moet je daar voor gaan staan.
foto: Nina Slagmolen
