Je kunt over een hele berg data beschikken, maar daarmee heb je nog geen verhaal. Deze en andere praktische inzichten deed Liset Hamming op tijdens #LROJ18. Hieronder haar blog over en andere verslagen van de alweer achtste VVOJ Trainingsdag Lokale en Regionale Onderzoeksjournalistiek.
door LISET HAMMING
Joris van Casteren hoorde over een been in de IJssel. Niemand wist van wie het been was en niemand wist hoe het in de IJssel terecht was gekomen. Het been in de IJssel was een op zichzelf staand gegeven. Een datum. Maar Joris weet: zo’n been staat niet op zichzelf. Daar zit een heel leven aan vast, een verhaal. Misschien is het been van iemand die op voetbal heeft gezeten, misschien van iemand die gebrouilleerd is met zijn ouders.
Tijdens mijn eerste VVOJ Trainingsdag Lokale en Regionale Onderzoeksjournalistiek leerde ik dat weten dat er data beschikbaar zijn en over die data beschikken twee heel verschillende dingen zijn. En dat over – een heleboel – data beschikken ook nog iets anders is dan het hebben van een verhaal.
Maar bij Joris is de werkelijkheid dan al lang met hem aan de haal gegaan. Zijn fantasie is er niets bij.
Na de keynote van Van Casteren volgen vier rondes met telkens drie parallelle sessie. Mijn keuze in de eerste ronde valt op Open data – bronnen voor de politieke waakhond, van Tom Kunzler. Samen met zijn collega’s van Open State Foundation ontwikkelt hij toepassingen om data vindbaar en bruikbaar te maken. Bijvoorbeeld: Data.overheid.nl, waar 12.740 datasets van de overheid op thema te vinden zijn. Of Openspending.nl, dat inzicht geeft in de financiën van lokale overheden. Op openspendinglijstjes.nl kun je daar dan meteen ook het lijstje van de tien gemeenten met de hoogste begrote uitgaven van 2016 uit halen. Openraadinformatie.nl biedt een overzicht van met voorstellen, notulen, moties en stemuitslagen van gemeenteraden. Of ga naar Poliflw.nl om de uitlatingen van duizenden lokale politieke partijen en politici te volgen. Ook is er Subsidietrekker.nl, die alle subsidies in Nederland in kaart brengt. En dan noemt Kunzler nog haagsefeiten.nl, Waarismijnstemlokaal.nl en #opengr18.
En over kaarten gesproken, met de tools van Publieke Dienstverlening Op de Kaart (PDOK) kun je via Pdokviewer en Nationaalgeoregister.nl voor elke postcode geodata boven water krijgen en bijvoorbeeld zien waar volgens landelijke wet- en regelgeving geen drones mogen vliegen. Als je dreigt te verdwalen, kun je met deze tool een kaart maken om jezelf of je lezer op elk moment van actuele informatie te voorzien.
Brussels Papers
Toen het me na de lunch van al deze tools nog net niet begon te duizelen, vertelden Claude Archer en Steven Vanden Bussche hoe een groep Belgische journalisten voor de Brussels Papers samenwerken met burgers, die vaak beter geïnformeerd zijn over lokale belangen en daardoor gemakkelijker toegang tot informatie krijgen. Zeker in het dichte bureaucratische woud van België. Voor de gelegenheid werd het Belgische recht op openbaarheid van bestuur afgestoft, een recht dat in België op zowel federaal, Vlaams, Waals, Frans, Duits en Brussels niveau in verschillende wetten en decreten is vastgelegd. Wat hebben we het in Nederland dan makkelijk met onze ene Wet openbaarheid van bestuur (WOB) voor alle uitvoerende bestuursorganen in Nederland.
Gelukkig waarschuwt WOB-expert Roger Vleugels ons net voor de borrel nog even om scherp te zijn bij het formuleren van wat precies we openbaar willen hebben. Niet in de laatste plaats omdat geen informatie ook informatie is, bewijst onze premier Rutte maar weer eens. En zo blijkt dat ook in Nederland de samenwerking tussen burgers en journalisten belangrijk is.
Om niet te verdrinken, volgt Joris van Casteren zijn eigen fascinatie. Die brengt hem naar Duitsland. Hij ontdekt er een dubbelleven en de rest bewaart hij voor de lezers thuis. Onze fascinaties als richting en houvast in een wereldwijd web van mensen en informatie.
Alle verslagen en een fotoimpressie van #LROJ18 vind je op de pagina Lokaal en Regionaal Onderzoek.
