Traditionele mediaorganisaties hebben wel iets weg van grote, dikke koeien: eindeloze herkauwers van niet gescheckt ‘nieuws’. Facebook en Google hebben eerst onze verhalen gratis weggegeven en kwamen daarna onze kassa’s leeghalen. En het zou zomaar kunnen dat de journalist uitsterft. De wereld verandert, er is ook niet veel vraag meer naar ambachtslieden die pijlen kunnen maken.
De VVOJ haalde Nick Davies naar Nederland, tien jaar na publicatie van zijn spraakmakende Flat Earth News. Frederique de Jong interviewde de voormalige Guardianjournalist voor een klein, maar fijn publiek in het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid.
Davies’ boek, in het Nederlands vertaald onder de titel Gebakken Lucht, plonsde in 2008 als een dikke steen in de journalistieke vijver. Tien jaar later lijkt vooral de ondertitel omineus: An award winning reporter exposes falsehood, distortion and propaganda in the global media.
Leugens, verdraaien van feiten en propaganda. Het zijn termen die inmiddels een grote vlucht hebben genomen. Feitelijk beschreef Davies het ontstaan van een medialandschap waarin the best possible version of the truth niet langer heilig was. En nu, tien jaar later, zijn we allemaal vertrouwd met begrippen zoals nepnieuws, alternatieve feiten en feitenvrije opinies. Hoe kijkt Davies naar deze ontwikkelingen? Welke lijnen trekt hij van toen naar nu?
Spraakwaterval
Het werd een boeiend en informatief gesprek, daar op het Mediapark in Hilversum. Davies is een deskundige spraakwaterval, die met veel anekdotes en humor een treffend beeld weet te schetsen van de bedreigingen waaraan het journalistieke vak is blootgesteld. Bedreigingen van buitenaf, zoals die opmars van Facebook en Google, maar ook van binnenuit, door uitgevers die het belangrijkste goed van verslaggevers wegbezuinigen: de tijd om zaken uit te zoeken.
En dan is er nog de tijd waarin we leven, het tijdperk van de informatiechaos. Davies: ‘In Engeland wordt de term nepnieuws eigenlijk alleen gebruikt voor Russische propaganda, maar er is natuurlijk veel meer aan de hand. We leven in een tijd van informatiechaos, waarin overheden en grote marktspelers leugens fabriceren en over ont uitstorten. Strategische communicatie heet dat dan.’
In die wereld helpt het niet dat mediabedrijven werken als grote, dikke koeien, en het overgrote deel van hun tijd besteden aan het herkauwen van ongecheckt ‘nieuws’ . ‘Eén zo’n koe is niet meteen een probleem, maar als al die koeien samen op hol slaan, regeert het flat earth news.’
Het gesprek werd live gestreamd en je kunt de opname daarvan nu hier bekijken:
Flat Earth News – 10 jaar later from Beeld en Geluid on Vimeo.
Flat Earth News – 10 jaar later
is een programma van de VVOJ in samenwerking met Beeld en Geluid en werd mede mogelijk gemaakt door de NVJ en Lira Auteursfonds Reprorecht.
