foto Jelle de Ru
De freelancer is de grote winnaar van De Loep 2019. Bette Dam ontving op 25 september tijdens de Avond van de Onderzoeksjournalistiek een Loep voor het onderzoek dat ze op eigen houtje is gestart naar de Taliban in Afghanistan. En de freelancers Gidi Pols en Jochem van Staalduine vielen in de prijzen met hun onderzoek voor de Volkskrant naar de gevolgen van het faillissement van DSB.
Met De Loep eert de Vereniging van Onderzoeksjournalisten VVOJ jaarlijks de beste onderzoeksjournalistiek in Nederland en Vlaanderen. Dit jaar stond de prijsuitreiking niet alleen in het teken van de alsmaar toenemende redactie-overschrijdende samenwerking, maar werd door juryvoorzitter Kees van den Bosch vooral de aandacht gevestigd op freelancers en éénpitters. Die moeten het opnemen tegen hele teams van vaak vrijgestelde, samenwerkende onderzoeksjournalisten. Met succes, zo blijkt.
Bekijk hier het gehele programma
Oeuvreprijs
Joop Bouma (Trouw) kreeg uit handen van VVOJ-voorzitter Evert de Vos een bijzondere Loep toegekend voor zijn hele oeuvre. Bouma heeft deze zomer de pensioengerechtigde leeftijd bereikt en kan terugkijken op een glanzende loopbaan als onderzoeksjournalist met tal van belangrijke publicaties. Daarnaast heeft hij een grote bijdrage geleverd aan de ontwikkeling van de VVOJ en het internationale samenwerkingsverband ICIJ.
Winnende producties
De Loep voor Controlerende Onderzoeksjournalistiek 2019 ging naar Bette Dam voor haar boek Op zoek naar de vijand (De Bezige Bij). “Een onderzoek van internationale klasse over een internationaal onderwerp. Gedurfd dat Bette Dam haar correspondentschap in Afghanistan opzegt, om op eigen houtje het onderzoek te starten naar de vijand, naar mullah Omar, de leider van de Taliban. Lees dat boek.”, aldus de jury.
Ben Meindertsma, Lex Runderkamp, Kees Versteegh en Jannie Schipper kregen voor de producties Nederlandse luchtaanval in Irak veroorzaakte zeker zeventig burgerdoden (NOS) en De Nederlandse ‘precisiebom’ op een wapendepot van IS (NRC) de Loep voor Opsporende Onderzoeksjournalistiek 2019. De jury: “Een productie die de Nederlandse politiek lange tijd bezighield, een moeilijke productie waarin militaire geheimen werden onthuld. Uit de toelichting bij de inzending bleek dat de samenwerking tussen de journalisten van beide media een echte meerwaarde had. Die toelichting was overigens bijna net zo spannend als de onthulling zelf. Stukje voor stukje wordt de puzzel gelegd. Een topverhaal met grote impact.”
De Loep voor Signalerende Onderzoeksjournalistiek 2019 ging naar Luuk Mulder en Siebe Sietsma voor De schimmige wereld van het Maltese paspoort (Nieuwsuur). “Een verhaal waarbij de mond van de jury af en toe open viel van verbazing, waarin een hoofdpersoon duidelijk verrast werd door de kennis van de interviewers. Het feit dat de Maltese regering haar eigen goudmijn creëerde door een handel in paspoorten te beginnen, was niet geheel onbekend. Maar zo volledig als door deze journalisten was het verhaal nog niet eerder verteld. Met een prachtige dubieuze hoofdrol van een Russische professor aan de Universiteit Groningen. Vakwerk, goede onderzoeksjournalistiek en een genot om naar te kijken.”, aldus de jury.
De Aanmoedigingsprijs van de Loep 2019, bedoeld voor talent in de leeftijd tot en met 30 jaar, ging naar Gidi Pols en Jochem van Staalduine voor De erfenis van DSB (de Volkskrant). De jury: “Een productie waar de jury zeer van gecharmeerd is geraakt. Met reportage en onderzoek worden in een drieluik alle gevolgen van het faillissement van de DSB tien jaar later in beeld gebracht.”
Alle genomineerden voor de Aanmoedigingsprijs kregen van Jessica Swinkels, directeur van het Fonds Bijzondere Journalistieke Projecten, een voucher van € 1.000 uit de Beurs Expertisebevordering. Zij kunnen bedrag naar eigen inzicht besteden aan trainingen, studiereizen en conferenties in binnen- en buitenland, maar bijvoorbeeld ook aan een detachering bij een gerenommeerde onderzoeksjournalist, of onderzoeksredactie.
Loepjury en -reglement
Een vakjury beoordeelt de inzendingen voor De Loep. De jury staat onder voorzitterschap van Kees van den Bosch, oud-eindredacteur van Argos. Verder zitten in de jury: Marjan Agerbeek, Sylvana van de Braak, Joga Brouwers, Jan Hautekiet, Ides Debruyne, Hugo van der Parre, Simone Peek, Mirjam Prenger, en Inge Vrancken. Het juryrapport is hier te vinden.
Het Loepreglement kun je hier nalezen.
