Controlerend, De Loep, Longlist

Umicore –  kinderen van de rekening

Knack en Pano (VRT)
Kristof Clerix, Débora Votquenne en Doruntina Islamaj
Redactie

Al decennialang hebben kinderen uit de omgeving van Umicore in Hoboken te veel lood in hun bloed. Knack en Pano onderzochten hoe het recyclingbedrijf daar telkens mee weg komt. Ook toonden ze aan dat de uitstoot van cadmium en arseen, twee kankerverwekkende stoffen, ernstige gezondheidsrisico’s inhoudt voor de omwonenden.

In hun producties geven de journalisten gezinnen uit aangrenzende wijken een gezicht. Vooral de kinderen zijn het slachtoffer van de looduitstoot. Een kinderlichaam neemt veel meer lood op en dat kan schade veroorzaken aan het zenuwstelsel en tot verminderde intelligentie of gedragsproblemen leiden.

Al vijftig jaar verschijnen er berichten over de schadelijke uitstoot. Knack en Pano bekeken het VRT-archief met krantenknipsels en reportages en analyseerden tientallen parlementaire vragen over Umicore. Ook werden via Wob-verzoeken duizenden pagina’s opgevraagd bij minstens tien overheidsinstanties. Door al deze inspectieverslagen, interpreterende analyses, vergadernotulen en uitstoot nota’s naast elkaar te leggen, werden patronen duidelijk.

Verder spraken Knack en Pano diverse experts, zoals van de Wereldgezondheidsorganisatie, over de achterhaalde norm die de Umicoremilieuvergunning hanteert. In interviews voor wederhoor, confronteerden de journalisten geïnterviewden met de bevindingen van hun eigen overheidsdiensten. Vaak was er sprake van te weinig toezicht en te weinig materiekennis bij de ambtenaren.

Knack en Pano lieten ook eigen onderzoek uitvoeren. Een wetenschappelijk instituut testte stuifmeelstalen van bijenkorven op enkele honderden meters van Umicore. Er werden zeer alarmerende waarden lood, maar ook cadmium en arseen aangetoond. Veel buurtbewoners waren daarvan niet op de hoogte. Bevoegde instanties communiceerden er jaar na jaar misleidend over.

Gerelateerde artikelen

Op vrijdag 21 juni 2024 zijn op de Avond voor de Onderzoeksjournalistiek in Antwerpen de ASN Aanmoedigingsprijs 2023 en De Loep 2023 uitgereikt. Met deze prijzen viert de Vereniging van Onderzoeksjournalisten (VVOJ)  jaarlijks de beste onderzoeksjournalistiek in Nederland en Vlaanderen.

Heineken beloofde kort na de Russische invasie van Oekraïne weg te gaan uit Rusland. De verhalen van FTM onthullen dat de bierbrouwer niet alleen stug door bleef brouwen, maar dat het bedrijf in Rusland sinds het begin van de oorlog 61 nieuwe producten heeft gelanceerd, de productie opschroefde en extra personeel aannam. Heineken dook in het gat dat merken die wel waren vertrokken, zoals Guinness en Coca Cola, achterlieten.

Sluit je aan bij de vereniging van onderzoeksjournalisten

En vergroot je kennis én netwerk