Nieuws

Masterclass: Brian Reed en Hamza Syed en de Trojan Horse Affaire

Podcast

Op 16 november – een dag voor de Conferentie Onderzoeksjournalistiek – geven Brian Reed en Hamza Syed een Masterclass. In deze unieke bijeenkomst bieden de makers van de Trojan Horse Affaire inzicht in hun maakproces.

Deelnemers leren hoe ze van een ingewikkeld journalistiek onderzoek een verhalende podcast maken. Brian Reed – naast The Trojan Horse Affaire ook bekend van de podcasts Serial en S-Town – brengt jou bij hoe een goede podcastscene in elkaar zit. Na deze Masterclass weet je hoe je opnamen hebt waarmee je een verhaal kunt opbouwen. De masterclass wordt twee keer geven, zowel op donderdagochtend als op donderdagmiddag.

VVOJ-leden profiteren van flinke korting en volgen deze masterclass voor 100 euro. Geen lid van de VVOJ? Dan neem je deel voor 200 euro. Tip: word snel lid en pak die korting!

The Trojan Horse Affair

Eind 2013 ontvangt de gemeenteraad van Birmingham, Engeland – een merkwaardige anonieme brief waarin melding wordt gemaakt van een complot van Islamisten om openbare scholen in een achterstandswijk over te nemen. Het geheime plan had de codenaam Operation Trojan Horse. De brief wordt intern snel ontmaskerd als nep, maar veroorzaakt toch landelijke paniek als die in maart 2014 lekt naar de pers. Anekdotes over leerkrachten die Salafistische gedachten in de hoofden van hun leerlingen pompen en hun vrouwelijke collega’s discrimineren, buitelen over elkaar heen in de media.

Brian Reed (VS), presentator en prijswinnende podcastmaker bij Serial en Hamza Syed (VK), arts die onderzoeksjournalist werd

Minister van Onderwijs Michael Gove, later bekend geworden als Brexiteer, begint een klopjacht op de vermeende samenzweerders. Hij stuurt niet alleen de onderwijsinspectie naar Birmingham, maar ook een voormalige terrorisme-expert van Scotland Yard. Hoewel uit niets blijkt dat er sprake is van een complot, volgen er vergaande maatregelen met grote gevolgen voor de moslimgemeenschap. Leraren en schoolbestuurders worden voor de rest van hun leven verbannen uit het onderwijs, het antiterrorisme beleid wordt aangescherpt en scholen moeten hun leerlingen voortaan ‘Britse waarden’ bijbrengen. De onderwijsinspectie controleert of ze dat doen.

Wie?
Vier jaar later begint Hamza Syed, een Britse arts met Pakistaanse roots aan een master onderzoeksjournalistiek. Hij is in Birmingham opgegroeid en is nog steeds verbijsterd over de affaire die van elke Britse moslim een staatsgevaarlijke radicaal heeft gemaakt. Dat er nooit een Islamitisch complot is geweest, staat dan al lang vast. Maar waarom is nooit uitgezocht wie de Trojan Horse-brief heeft geschreven en welk motief de schrijver had? Syed vindt het een goed scriptieonderwerp, zijn docenten denken daar anders over. Er is al veel geschreven over de affaire, wat valt er nog te onderzoeken?

Complot
Syed legt zich daar niet zomaar bij neer en wendt zich tot de ervaren Amerikaanse onderzoeksjournalist Brian Reed, die in 2017 in Birmingham is om zijn podcast S-town te promoten. Syed legt zijn plan aan Reed voor en geeft hem de mysterieuze brief mee. Terug in New York bekijkt Reed het document met stijgende verbazing. Hoe kan iemand deze islamofobische onzin serieus hebben genomen? Hij besluit Syed te helpen, want iemand moet uitzoeken wie die kwaadaardige nonsense heeft verspreid. Het is het begin van een onderzoeksproject dat vier jaar zou duren.
Syed en Reed komen er snel achter dat de voedingsbodem waarschijnlijk een arbeidsconflict op een van de in de brief genoemde scholen is. Het complot lijkt verzonnen om de schooldirecteur vrij te pleiten die op een frauduleuze manier van vier onderwijsassistenten probeerde af te komen. Het kost veel meer moeite om aan te tonen dat dit bekend was bij de gemeente Birmingham en dat ook onderwijsminister Gove ervan op de hoogte was dat het complot was verzonnen voor hij ingreep in het onderwijsbeleid en bij de scholen.

Journalistieke principes
De podcastserie verandert gaandeweg van een whodunnit in een portret van het Britse onderwijs dat verscheurd wordt door wantrouwen en angst voor moslims. En in een debat over journalistieke principes als objectiviteit tussen een witte Amerikaan die een goed verhaal wil vertellen en een beginnende Britse onderzoeksjournalist die zijn eigen moslim-achtergrond niet thuis kan laten.

Gerelateerde artikelen

De VVOJ presenteert op de eerste Regiomiddag in 2025: een podcast die de Vlaamse onderwereld induikt, een succesvolle Vlaams- Nederlandse journalistieke samenwerking, een kersvers Brabants nieuwsplatform en 10 tips voor AI Tools.

Sluit je aan bij de vereniging van onderzoeksjournalisten

En vergroot je kennis én netwerk