De Loep, Longlist, Signalerend

Betonrot in de rechtsstaat

De Groene Amsterdammer
Rasit Elibol, Romy van der Burgh en Marieke Rotman
Podcast

De moorden op advocaat Derk Wiersum en journalist Peter R. de Vries hebben laten zien dat criminelen bereid zijn grof geweld te gebruiken om tegenstanders de mond te snoeren. Rasit Elibol van De Groene Amsterdammer en Investico-journalisten Romy van der Burgh en Marieke Rotman brachten in kaart wat die dreiging doet met de hoeders van de rechtsstaat. Uit een door hun uitgezette enquête onder rechters en officieren van justitie blijkt dat de helft te maken heeft met intimidatie en bedreigingen vanuit de onderwereld. De angst begint in de haarvaten van de rechtsstaat te kruipen. 

Het onderzoek naar de ondermijning van de rechtsstaat begon klassiek met achtergrondgesprekken met advocaten, officieren van justitie en misdaadverslaggevers. De gesprekken kwamen steeds weer uit op het Marengoproces waarin de criminele organisatie van Ridouan Taghi terecht staat, een omslagpunt volgens geïnterviewden. Daarom werd besloten het onderzoek toe te spitsen op advocaten, journalisten, officieren van justitie en rechters die bij dat proces zijn betrokken. 

Omdat rechters en officieren niet met de pers mogen praten over lopende processen is er een enquête uitgezet via hun vakvereniging waarop 400 leden reageerden. Via achtergelaten contactgegevens konden de journalisten toch met vertegenwoordigers van deze beroepsgroepen in gesprek over het effect dat de terreurdreiging heeft op hun werk en hun naaste omgeving. Het onderzoek leverde uiteindelijk 800 A4’tjes aan uitgewerkte interviews op.

Om de (aangrijpende) ervaringen van de geïnterviewden in het verhaal tot hun recht te laten komen, kozen de journalisten voor een niet eerder door hun beproefde vertelvorm: oral history. Het artikel in De Groene volgt de chronologie van het Marengoproces en bestaat op een paar stukjes uitleg na, geheel uit quotes. De schrijvers waren weken bezig met het onderbrengen van de citaten in de zes hoofdstukken van het verhaal. 

Daarnaast publiceerden ze een verhaal en nieuwsbericht waarin de resultaten van de enquête zijn verwerkt. De audio-opnamen van interviews en proceszittingen die voor het onderzoek zijn gemaakt, zijn beschikbaar gesteld aan de redactie van Argos, die er een radio 1-uitzending mee heeft gemaakt. 

Gerelateerde artikelen

Op vrijdag 21 juni 2024 zijn op de Avond voor de Onderzoeksjournalistiek in Antwerpen de ASN Aanmoedigingsprijs 2023 en De Loep 2023 uitgereikt. Met deze prijzen viert de Vereniging van Onderzoeksjournalisten (VVOJ)  jaarlijks de beste onderzoeksjournalistiek in Nederland en Vlaanderen.

Heineken beloofde kort na de Russische invasie van Oekraïne weg te gaan uit Rusland. De verhalen van FTM onthullen dat de bierbrouwer niet alleen stug door bleef brouwen, maar dat het bedrijf in Rusland sinds het begin van de oorlog 61 nieuwe producten heeft gelanceerd, de productie opschroefde en extra personeel aannam. Heineken dook in het gat dat merken die wel waren vertrokken, zoals Guinness en Coca Cola, achterlieten.

Sluit je aan bij de vereniging van onderzoeksjournalisten

En vergroot je kennis én netwerk