De Loep, Longlist, Signalerend

Story Killers

Knack (in samenwerking met Le Soir, Forbidden Stories en 30 media wereldwijd)
Kristof Clerix
pexels-element-digital-1370294

Vijf jaar na de moord op de Indiase journaliste Gauri Lankesh publiceren dertig 30 media – waaronder Knack en Le Soir – de resultaten van het project #StoryKillers, een wereldwijd onderzoek naar manipulatiefabrieken, cyberhuurlingen, hack-and-leak-operaties en trollenlegers.

Met een undercoveroperatie slaagden journalisten van TheMarker, Radio France en Haaretz erin contact op te nemen met Team Jorge, een mysterieus Israëlisch spookbedrijf dat zich naar eigen zeggen had gemengd in 33 verkiezingen in alle uithoeken van de wereld. 

Een tweede onthulling uit het StoryKillers-onderzoek ging over het Spaanse bedrijf voor reputatiemanagement Eliminalia. Op basis van zo’n 50.000 interne gelekte documenten konden we de manipulatietechnieken blootleggen die Eliminalia gebruikt om informatie van het internet te verwijderen – ook informatie in het publieke belang. De documenten tonen hoe Eliminalia heeft gewerkt voor oplichters, spywarebedrijven, folteraars, veroordeelde criminelen en corrupte politici.

De derde scoop  zoomt in op het South Asia Democratic Forum (SADF), een Brusselse denktank die ervan wordt beschuldigd om deel uit te maken van een beïnvloedingsnetwerk dat de belangen van India promoot.  Uit boekenonderzoek blijkt dat SADF tussen 2011 en 2022 ruim 2,3 miljoen euro had binnengehaald aan subsidies, waarvan bij twee derde de oorsprong onduidelijk is. 

De belangrijkste meest spectaculaire onderzoeksmethode is natuurlijk de undercoveroperaties. Maar vervolgens was het nog een berenklus om alle claims uit die ontmoetingen gaan dubbelchecken, via terreinwerk en digitale forensische analyse. De journalisten konden hardmaken dat Team Jorge voor online desinformatiecampagnes een eigen softwareplatform had ontwikkeld, waarmee het massaal nepprofielen kon opzetten op sociale media – zogenoemde avatars – en ook fake persartikels en blogs kon creëren. Door uitgebreide analyse van duizenden Twitter-berichten werd zichtbaar hoe desinformatiecampagnes werkten. 

Gerelateerde artikelen

Op vrijdag 21 juni 2024 zijn op de Avond voor de Onderzoeksjournalistiek in Antwerpen de ASN Aanmoedigingsprijs 2023 en De Loep 2023 uitgereikt. Met deze prijzen viert de Vereniging van Onderzoeksjournalisten (VVOJ)  jaarlijks de beste onderzoeksjournalistiek in Nederland en Vlaanderen.

Heineken beloofde kort na de Russische invasie van Oekraïne weg te gaan uit Rusland. De verhalen van FTM onthullen dat de bierbrouwer niet alleen stug door bleef brouwen, maar dat het bedrijf in Rusland sinds het begin van de oorlog 61 nieuwe producten heeft gelanceerd, de productie opschroefde en extra personeel aannam. Heineken dook in het gat dat merken die wel waren vertrokken, zoals Guinness en Coca Cola, achterlieten.

Sluit je aan bij de vereniging van onderzoeksjournalisten

En vergroot je kennis én netwerk