De Loep, Longlist, Opsporend

Hoe een slaapapparaat Philips aan de rand van de afgrond kon brengen

NRC
Merijn Rengers en Jet Schouten
Podcast

Merijn Rengers en Jet Schouten van NRC onderzochten met twee Amerikaanse nieuwspartners een jaar lang de neergang van Philips en ontdekten duizenden verzwegen meldingen van sterfgevallen, zeldzame ziektes en ondeugdelijke beademings- en apneuapparaten. Ze reconstrueerden hoe de aankoop van het Amerikaanse bedrijf Respironics in 2008, de grootste overname die Philips ooit deed, uiteindelijk leidde tot de grootste terugroepactie van medische hulpmiddelen in de Verenigde Staten in de recente geschiedenis.

Philips gaf vanaf 2010 ruim 3.700 klachten van long- en apneupatiënten over hun beademings- en apneuapparaten niet door aan de Amerikaanse toezichthouder FDA (de Food and Drug Administration). Begin 2022 werden deze alsnog aangemeld. Het ging om het uiteenvallen of verouderen van het geluiddempende schuim in de apparaten. Philips verzuimde ten minste tien sterfgevallen van gebruikers van de apparaten te onderzoeken en de resultaten te delen met de autoriteiten.

NRC onderzocht meer dan honderdduizend openbare meldingen uit de FDA database en sprak met experts om de bevindingen te duiden. Toen duidelijk werd dat het verhaal draaide om de relatie tussen het Nederlandse hoofkantoor en de kantoren en fabriek van Philips Respironics in Pittsburgh werd een ad-hoc samenwerking opgezet met de Amerikaanse krant de Pittsburgh Post-Gazette, het onderzoekscollectief ProPublica en een studententeam van de Northwestern University in Chicago.
In Europa werden verschillende Woo-verzoeken gedaan, er werd gesproken met betrokkenen zoals letselschadeadvocaten en met ongeveer tweehonderd (oud-)medewerkers van Philips en Respironics. Het was vaak lastig ze te overtuigen om mee te werken. De Amerikaanse collega’s belden soms op goed geluk bij ze aan. Zo ontstond één grote, doorwrochte reconstructie, een dataverhaal, een verhaal over een Nederlands sterfgeval en twee podcasts.

Gerelateerde artikelen

Op vrijdag 21 juni 2024 zijn op de Avond voor de Onderzoeksjournalistiek in Antwerpen de ASN Aanmoedigingsprijs 2023 en De Loep 2023 uitgereikt. Met deze prijzen viert de Vereniging van Onderzoeksjournalisten (VVOJ)  jaarlijks de beste onderzoeksjournalistiek in Nederland en Vlaanderen.

Heineken beloofde kort na de Russische invasie van Oekraïne weg te gaan uit Rusland. De verhalen van FTM onthullen dat de bierbrouwer niet alleen stug door bleef brouwen, maar dat het bedrijf in Rusland sinds het begin van de oorlog 61 nieuwe producten heeft gelanceerd, de productie opschroefde en extra personeel aannam. Heineken dook in het gat dat merken die wel waren vertrokken, zoals Guinness en Coca Cola, achterlieten.

Sluit je aan bij de vereniging van onderzoeksjournalisten

En vergroot je kennis én netwerk