Controlerend, De Loep, Longlist

De inzet van witte fosfor in Gaza en Libanon

NRC
Hanneke Chin-A-Fo, Pauke van den Heuvel, Lian Hof, Georgia Oost, Cosette Molijn en Emmelien Stavast
Kranten Two-tone

Witte fosfor veroorzaakt zeer ernstige brandwonden. Toch is het volgens het internationaal recht niet per definitie verboden. Dit biedt ruimte voor de inzet ervan, maar ook voor onterechte beschuldigingen van oorlogsmisdaden. De journalisten concludeerden dat de meeste beschuldigingen op sociale media over inzet van witte fosfor tegen de burgerbevolking door Israël, niet waar waren. In bijna alle gevallen ging het om andere munitie. Wel vond NRC bewijs voor de inzet van witte fosfor boven een dichtbevolkte woonwijk in Gazastad en in Libanon. Alle signalen wezen erop dat Israël verantwoordelijk was.

Omdat Gaza ontoegankelijk is, werd het onderzoek voornamelijk met OSINT-technieken uitgevoerd. Tijdens veldonderzoek tussen de gevechten in Libanon door, werd forensisch bewijs gevonden. Alle bevindingen zijn voorgelegd aan het Israëlische leger. In een zorgvuldig opgestelde verklaring gingen ze niet in op de specifieke feiten, maar in algemene zin ontkenden ze het gebruik van witte fosfor niet.
Het onderzoeksteam bestond uit twee fotojournalisten, een OSINT-specialist, een onderzoeksjournalist met ervaring als oorlogsverslaggever en een in Beiroet gevestigde verslaggever. Belangrijke bronnen voor het OSINT-onderzoek waren: beelden van (sociale) media, openbare bronnen om die beelden te verifiëren, Amerikaanse militaire catalogi en deskundigen op verschillend terrein. Nadat toestemming was verkregen voor het veldonderzoek in het zuiden van Libanon, interviewden de journalisten dorpsbewoners en lokale bestuurders. Ze vonden ook talloze granaatscherven met de kenmerkende mintgroene kleur en stukjes van de lading. De codes op de scherven kwamen overeen met de codes die internationaal worden gebruikt voor witte fosfor. Een deskundige bevestigde dat de scherven onderdeel waren van een witte-fosforgranaat die vermoedelijk door de Verenigde Staten of Israël is geproduceerd.

Gerelateerde artikelen

Op vrijdag 21 juni 2024 zijn op de Avond voor de Onderzoeksjournalistiek in Antwerpen de ASN Aanmoedigingsprijs 2023 en De Loep 2023 uitgereikt. Met deze prijzen viert de Vereniging van Onderzoeksjournalisten (VVOJ)  jaarlijks de beste onderzoeksjournalistiek in Nederland en Vlaanderen.

Heineken beloofde kort na de Russische invasie van Oekraïne weg te gaan uit Rusland. De verhalen van FTM onthullen dat de bierbrouwer niet alleen stug door bleef brouwen, maar dat het bedrijf in Rusland sinds het begin van de oorlog 61 nieuwe producten heeft gelanceerd, de productie opschroefde en extra personeel aannam. Heineken dook in het gat dat merken die wel waren vertrokken, zoals Guinness en Coca Cola, achterlieten.

Sluit je aan bij de vereniging van onderzoeksjournalisten

En vergroot je kennis én netwerk