Foto’s door Sylvana Lansu
Hoe belangrijk het is om als onderzoeksjournalisten elkaar op te zoeken, benadrukte keynote-spreker Laurent Richard op vrijdagmorgen. Als oprichter van Forbidden Stories vertelde hij hoe samenwerking in hun internationaal netwerk journalisten beschermt, wanneer ze vrezen voor hun leven. Daarna interviewde de alom geliefde presentator Jelle van Riet de essay-schrijver van dit jaar: Lise Witteman. Ze sprak over het belang van Brussel – waar we als journalisten de waarheid te vaak begraven laten liggen onder vertroebelende lobbyframes en slaapverwekkend jargon. Een pleidooi om dit centrum van de macht nu eens wél op de voorpagina te zetten. Tot slot kreeg Woo-werkgroeplid Hugo van de Parre tot zijn eigen verrassing het derde erelidmaatschap in de historie van de VVOJ uitgereikt, voor zijn bijzondere inzet voor de vereniging.
Een derde plenaire sessie aan het eind van de middag stond in het teken van de nieuw benoemde bijzonder hoogleraar onderzoeksjournalistiek: Nikki Sterkenburg. Namens de VU gaf emeritus hoogleraar Irene Costera Meijer een uitgebreide toelichting op haar benoeming met de procedures, overwegingen en waarborgen die daarbij hoorden. Daarna deelde Sterkenburg zelf bevlogen haar ideeën over de nieuwe leerstoel onderzoeksjournalistiek en beantwoordde ze de kritische vragen die haar benoeming in de week voor de conferentie teweegbracht. Dat leverde heel wat gespreksstof op voor de borrel.
Naast deze drie inhoudelijke plenaire keynotes waren er dit jaar maar liefst 45 break-outsessies, maar ook een journalistieke lunchwandeling door Rotterdam, pre-drinks bij lokale onderzoeksredactie Vers Beton, een live uitzending door Pointer en een podcastserie over vertrouwen met Thomas Muntz, Wubby Luijendijk en Kasper Goethals. De vrijdag werd goed afgesloten met een diner en daarna een afterparty in – onder meer – NRC café waar de collega’s van de krant bijna 100 jaar hun stukken schreven.
Het thema Onverschrokken de nieuwe wereld in kwam terug in veel van de sessies: praktisch gebruik van AI voor onderzoek, opsporen van corruptie en witwassen, controleren van de macht in Europa, Afrikaans-Europese samenwerking, onderzoek naar multinationals, russissche spionageschepen, migratie op de middellandse zee en supplychains. Maar ook sessies over harde wederhoor, mentale gezondheid, veel data, journalistieke start-up’s, extremisme, SLAPP’s, onderzoek in ontoegankelijke (oorlogs)gebieden, leiderschap en nog veel meer.
Kortom, meer dan genoeg nieuwe tools en technieken om ons weerbaar te maken, de macht te blijven controleren en onverschrokken de nieuwe wereld in te gaan. Wil je meedenken over het thema voor 2025 of heb je ideeën voor een sessie, mail dan naar bureau@vvoj.org.
