VVOJ Conferentie 2003
Titel: Jurist vijand én vriend van het vrije woord
Workshop: Pas op voor het afstapje: hoe voorkom je schadeclaims?
Sprekers: Marleen Teugels (freelance), Marcel van Silfhout (Vara, Zembla), Marie-José Cools (Van Riet & Associees) en Wim Criel (Roularta)
Voorzitter: Margo Smit (KRO Reporter)
Datum en tijd: Zaterdag 8 november 2003, 11.30 uur
Verslaggever: Margo Smit
Vijf kwartier praten over de vraag ‘hoe voorkom ik een claim?’ bleek bij lange na niet genoeg. Sprekers moesten (helaas, helaas) hun verhaal soms inkorten, maar de kern bleef overeind: onderzoeksjournalistiek is per definitie ‘claimgevoelig’, maar als je jezelf aan strenge controle onderwerpt, maak je een uitstekende kans om bij een Raad voor de Journalistiek of rechter overeind te blijven.
Marleen Teugels (freelance) liet aan de hand van haar geruchtmakende Knack-artikel over de tabakslobby zien hoe ze haar werkwijze zo structureert, dat ze zelf al veel controles en checks inbouwt (zie hiervoor de uitgebreide presentatie hieronder). Wim Criel (jurist van Roularta, uitgever van o.a. Knack, die Marleen bij haar Rodin-artikel begeleidde) gaf uitgebreid inzicht in de wijze waarop jurist en journalist samen tot een publicatie kunnen komen die zo “claimbestendig” is als mogelijk (zie ook hiervoor de uitgebreide power point presentatie hieronder). Hij liet ook zien hoe je formuleringen zó kunt kiezen dat je toch zegt wat je wilt zeggen, maar zonder overbodige risico’s: een uitgebreide handout met voorbeelden vond gretig aftrek (en ook die kan hieronder worden ingezien).
Daarna lichtte Marcel van Silfhout (Vara) toe hoe hij in zijn tijd bij het Utrechts Nieuwsblad over de rand van de journalistieke aansprakelijkheid scheerde met een artikelenreeks over corruptie onder Utrechtste ambtenaren. Uiteindelijk kreeg het UN een veroordeling van de Raad voor de Journalistiek aan de broek, omdat in een van de artikelen de namen van de betrokken ambtenaren genoemd werden. Marie-José Cools (Van Riet & Associees) was de advocate die het UN bij de procedure voor de Raad voor de Journalistiek begeleidde. Zij liet zien hoe de jurisprudentie op dit vlak zich ontwikkelt (zowel in Nederland als op Europees niveau), en waarom het UN in deze zaak volgens de Raad te ver was gegaan (de uitgebreide power point presentatie hieronder gefet de details over deze kwestie). De inhoud van de UN-artikelenreeks werd overigens door de Raad niet betwist.
Het eerder betrekken van een jurist bij deze vorm van journalistiek hoeft, aldus sprekers, niet te leiden tot aarzeling tot publiceren of zelfs afhoudendheid, maar kan door extra controle veel ellende en hoge kosten voor uitgever of omroep voorkomen.
Criel en Cools zullen in het voorjaar van 2004 in Brussel een uitgebreide Vlaamse versie van deze workshop omtrent journalistieke aansprakelijkheid verzorgen. Ook aan een Nederlandse bijeenkomst rond dit thema wordt gewerkt.
