Workshop tijdens #LROJ18 van Eric Smit, hoofdredacteur Follow the Money.
Follow the Money (FTM) is eind 2009 opgericht door Eric Smit, Mark Koster en Arne van der Wal. Mark Koster heeft zich in maart 2012 afgescheiden van FTM.
In het begin verkocht FTM werk aan bladen en tv. Later werden ook artikelen gemaakt voor de meer commerciële websites. In 2013-2014 is gestart met het betalende ledenmodel.
De website verwerft momenteel inkomsten dankzij subsidies, drie aandeelhouders en de bijna 7500 betalende leden. Zij betalen elk 66 euro per jaar. En 10 tot 15 procent van de inkomsten bestaat uit donaties.
FTM werkt intensief samen met ongeveer zestien freelancers. Twee jaar geleden is de eerste eindredacteur aangenomen. Deze freelancers krijgen per dag betaald, want Smit vindt dat je geen onderzoeksjournalistiek kunt bedrijven voor een woordprijs. In het verleden kreeg hij zelf 2000 euro voor een verhaal waar hij en een collega twee maanden aan hadden gewerkt. Dit verhaal verkochten ze aan de Volkskrant en het leverde later een Tegel op.
Eind april begon FTM Local, dat op zoek gaat naar regionale verhalen die ertoe doen, vanuit het perspectief van een groter publiek. Via een pitch zijn tien onderwerpen aangedragen. Het publiek kan stemmen op het onderwerp dat onderzocht moet worden.
Waaruit bestaat de ‘methode-Smit’? “De naam FTM zegt het al: het volgen van het geldspoor. We willen de macht controleren. Negen van de tien keer is dit gerelateerd aan geld. Wat zijn de belangen van lokale investeerders, bouwers en fabrikanten? Een geldspoor kun je volgen via openbare bronnen zoals het Kadaster.”
De methode-Smit begint niet bij de Kamer van Koophandel. Wel bij het volgen van tips van tipgevers en het leren kennen van betrokkenen. Smit benadrukt verder het belang van een groot netwerk en het kunnen lezen van een jaarrekening.
Het verhaal over VVD-voorzitter Henry Keizer (hij kwam in opspraak door de gang van zaken bij de overname van een crematiebedrijf) begon ook met een tip: ‘Kijk eens naar hóe hij het bedrijf heeft overgenomen’. Vervolgens heeft Smit het jaarverslag van De Facultatieve gelezen. “Daar werden de rode vlaggen gehesen. En een rondvraag binnen de VVD leverde op dat ze daar niet wisten waar hij vandaan kwam.’’
Off the record willen mensen wel praten, maar on the record is anders. Hoe hiermee om te gaan? Smit: “Niet te klef worden met je bronnen. Een wethouder met wie je een biertje drinkt, is gevaarlijk. Beter heb je goede informanten die je van betrouwbare info kunnen voorzien. Tips komen van mensen. Ga dus regelmatig naar het dorpscafé.’’
FTM krijgt inmiddels steeds meer tips. Pas wel op: er bestaat een risico dat je voor iemands karretje wordt gespannen. Smit: “Zolang je dat maar realiseert.”
Geldstromen worden internationaal. Is dit ingewikkeld voor onderzoeksjournalisten? Smit: “Zoek daarom samenwerking met andere journalisten. Lokaal raken de haarvaten steeds meer verkalkt, terwijl we ook steeds meer weten over financiën wereldwijd.”
Tot slot deed Eric Smit een oproep: hij zoekt lokale freelancers om FTM-auteur te worden tegen betaling van een dagprijs. Freelancers werken dan exclusief aan een dossier.
