Verslag VVOJ Café: Een klacht is een geschenk

Dat journalisten niet tegen kritiek zouden kunnen, was een algemene vaststelling tijdens het VVOJ Café in Brussel op maandagavond 1 maart: Omgaan met kritiek. Toch is er volgens Filip Voets, ombudsman van de Vlaamse Raad voor de Journalistiek, een positieve ontwikkeling. “De laatste maanden zijn enkele interessante boeken over het onderwerp verschenen. Ook de site Mediakritiek.be toont een positieve evolutie in het omgaan met kritiek door de media.” Inclusief video-interviews.


Interview Flip Voets, ombudsman Vlaamse Raad voor de Journalistiek
Panelleden: Thom Meens (ombudsman van de Volkskrant), Flip Voets (ombudsman van de Vlaamse Raad voor de Journalistiek) en Caroline Pauwels (directeur Studies on Media, Information and Telecommunication van de Vrije Universiteit van Brussel).
Gespreksleider: Margo Smit
Datum: 1 maart 2010
Locatie: Café-Congo, Koninklijke Vlaamse Schouwburg in Brussel
Verslag: Stéphane Van Bol, Fonds Pascal Decroos, 3 maart 2010
Om media te helpen beter om te gaan met kritiek zou het volgens Thom Meens goed zijn de lezer meer te betrekken bij de redacties. “Als de lezer een klacht heeft moeten we naar hem luisteren. Je moet het fatsoen hebben om mensen respons te geven.”
Ook pleit hij voor een debat over mediakritiek op de redacties. Volgens hem is een functie zoals de zijne, een redactionele ombudsman, noodzakelijk. “Een redactie moet zich vragen stellen over wat het brengt.”
Voor Voets is een klacht een geschenk. “Media moeten klachten ernstig nemen. Een klacht is een geschenk, want mensen die klagen nemen de journalist en het medium ernstig.”
Professor Caroline Pauwels nodigt mensen uit rond de tafel te zitten en te praten over hoe media met kritiek omgaan. Zijzelf vindt dat ze als academica haar verantwoordelijkheid moet nemen. “Er is nood aan onderzoek over media en via deze weg start een dialoog tussen de verschillende partijen.”
Media observatorium
Van daaruit vertrekt het idee om een media observatorium op te richten. Pauwels ziet zo’n observatorium als een spectrum van verschillende universiteiten die onderzoek zouden verrichten over de media. ‘Hoe moeten media georganiseerd worden en welke methodologie moeten er in de berichtgeving gehanteerd worden’ zou een leidraad kunnen zijn voor onderzoek.
“Het observatorium kan een draagvlak bieden voor de media. De onderzoekers en de media moeten de dialoog aangaan, anders zal het observatorium als een ordonnerend orgaan gezien worden.”
Uit het debat blijkt dat nieuwe media voor veel klachten zorgen. Voets stelt vast dat de journalistiek in crisis is. “Door de economie en het internet is de journalistiek in crisis; hoe kan een journalist zijn bronnen controleren als hij zijn nieuws direct moet doorgeven?”
Professor Pauwels gaat hiermee akkoord. “Nieuwe media impliceren snelheid. Maar sommige zaken vragen tijd, onderzoeksjournalistiek vraagt tijd maar goede journalistiek ook.”
Een ander probleem dat opduikt in het debat is het fenomeen van mediahypes. Volgens Voets ligt ook hier het internet aan de basis van dit fenomeen dat volgens de sprekers problematisch is.
“De concurrentie tussen de mediabedrijven zorgt ervoor dat elk medium de berichtgeving van een ander medium volgt, en zo ontstaan mediahypes. We moeten niet kijken naar hoe berichten worden gebracht, daar ligt het probleem niet, we moeten kijken naar wat, welke onderwerpen er worden gebracht en hoe lang ze in de pers blijven hangen.”
Pauwels vindt dat het debat breder moet gaan: “Het debat moet gaan over de rol van media in het algemeen. De rol die media spelen in een constant veranderende wereld, daar moet over gepraat worden. De media moeten zich afvragen of ze wel kritisch genoeg zijn. Journalisten moeten zich afvragen of ze niet te gezags- en bedrijfsvriendelijk aan het worden zijn. Maar de belangrijkste vraag die ze zich moeten stellen is of de media wel kritisch genoeg zijn tegenover zichzelf.”

Interview Margo Smit, directeur VVOJ en gespreksleider