VVOJ2010 Verslag: Basistechnieken wobben in Europa

Titel: Basistechnieken Wobben in Europa
Spreker: Brigitte Alfter
Datum: 20 november 2010, 09:00-10:15 uur
Aantal deelnemers: onbekend
Tekst: Delphine Bleyaert
Brigitte Alfter is een gespecialiseerd in de Wet Openbaarheid Bestuur. Ze probeert via lobbywerk subsidies te krijgen voor journalisten die ‘wobben’, ofwel informatie proberen te krijgen via de Wet Openbaarheid Bestuur.
Brigitte Alfter geeft aan dat bij wobben in Europa het zeer belangrijk is dat de journalist kennis heeft van de wobtraditie en de wobactiviteiten van alle nationaliteiten.
Niet in alle landen zijn mensen even vertrouwd met wobben. Het kennen van de wobtraditie van een land kan een positieve invloed hebben op het verkrijgen van de documenten die een journalist nodig heeft voor onderzoek.
Verder geeft Alfter aan dat de vertrouwdheid met wobben ook afhangt van de generaties van de mensen.
Italië bijvoorbeeld heeft geen enkele affiniteit met wobben en kent ook geen wobtraditie. In Roemenië daarentegen is wobben een veel voorkomende activiteit.
De wobspecialiste gaat verder met een wobcase waaraan zij werkte. Ze toont aan dat wobben in Europa nog steeds moeilijk is en het niet eenvoudig is om zomaar documenten te verkrijgen via wobben.
Specifiek gaat het over de case ‘Looting the Seas’, een onderzoek naar hoe overbevissing, fraude en nalatigheid de blauwvintonijn plunderden. Hierin wilde ze bewijzen dat door een gebrek aan controle er een grote zwarte markt ontstaan was.
Daarvoor heeft ze een wobaanvraag gedaan bij het Europese Visserij Controle Agentschap in Vigo. Daar kreeg ze geen gehoor, ook niet na de vijftien werkdagen die gelden als wettelijke responstijd.
Als gevolg daarvan stapte ze met haar aanvraag naar de bevoegde commissie waar ze aanvankelijk ook geen respons kreeg.
Na aandringen vertelde de commissie haar dat ze niet precies wisten wat ze bedoelde en wat ze wilde. Ze werd gevraagd te praten met een professional om uit te klaren welke documenten ze wilde. Maar ook dat leverde de gewenste documenten niet op.
Ze startte met het dreigen om naar de ombudsman te stappen en er een klacht in te dienen.
Ze koos voor de ombudsman en niet voor de rechtbank omdat een klacht behandelen voor de rechtbank te duur en te tijdrovend is.
Na haar dreiging kreeg ze plots wel een duidelijk antwoord: de commissie bood haar toegang aan tot vergaderingen in Brussel waar ze kon spreken met mensen die vertrouwd zijn met haar case.
Ze sloeg het aanbod van de commissie af. De vergaderingen waren niet belangrijk voor haar, de gevraagde documenten daarentegen wel.
Na lobbywerk van vier maanden gaf ze het op, zonder in het bezit te zijn van de documenten die ze zocht.
Tijdens het duiden van de case gaf Brigitte Alfter een duidelijke tip mee voor haar publiek: vriendelijk en beleef zijn bij wobben is een must. Ook al zijn de mensen arrogant en niet meegaand.
Haar case kadert in een negatieve spiraal dat zich op Europees wobniveau voordoet. De huidige situatie is een opeenvolging van negatief beoordeelde cases.
Alfter geeft aan dat er een probleem is met de Europese transparantie indien de beveiliging van de privacy belangrijker is dan de beveiliging van data.
Brigitte Alfter vindt dat er niet genoeg informatie beschikbaar is en dat dit wel zo zou moeten zijn. Een handige techniek bij het aanvragen van informatie via de wob is tactisch denken.
De aanvrager moet altijd rekening houden met de personen aan wie de informatie moet gevraagd worden, hij moet zich bewust zijn waar de case in essentie om gaat en het is belangrijk af te wegen waar hij beste een eerste aanvraag doet.
Ook moet de journalist bij elke aanvraag denken in Europese rechtspraaktermen. Journalisten denken nog te veel op lokaal, regionaal en federaal niveau.
Als afsluiter geeft Alfter nog twee handige websites mee.
De website www.farmsubsidy.org is een website die voorziet in het geven van informatie over subsidies voor individuen, specifiek landbouwers. De website geeft onder andere aan hoeveel subsidies men krijgt en waarvoor de subsidies worden aangewend.
Het allesomvattend www.wobbing.eu geeft een duidelijk overzicht van de verschillende aspecten van wobben in Europa. Dat overzicht is makkelijk te bekomen door ‘EU of Europa’ aan te klikken. In de linker kolom verschijnen dan allerlei linken waaruit de surfer kan kiezen.
Zo is er de deelpagina ‘Where and What’ waar alle titels van documenten van alle bedrijven online staan.
Maar hierbij hoort een kanttekening volgens Brigitte Alfter: alle titels worden verondersteld online te staan, maar dat is niet steeds het geval. Zoals Alfter het mooi en treffend verwoord: ‘the juicy ones are not online’.
Een andere applicatie op de website is ‘Step by step’, een handig stappenplan voor een eerste wobaanvraag. Alfter raadt iedereen aan om deze checklist te gebruiken indien men een wobaanvraag wenst te doen op Europees niveau.
Eindigen doet Alfter met een goede raad voor het aanvragen van een document via de wob: gebruik steeds uw eigen mailbox om een de aanvraag te verzenden en niet het automatisch mailsysteem bij veel overheden.
Op die manier heb je een kopie voor jezelf en heb je een bewijs wanneer je de aanvraag verzonden hebt. Zo kan je de antwoordtermijn van vijftien werkdagen nauwlettend opvolgen.