VVOJ2010 verslag: het milieu is overal

Titel workshop: het milieu is overal
Datum: 19 november 2010, 14:00-15:45 uur
Sprekers: Birgit Loos (RIVM, plaatsvervangend centrumhoofd Centrum voor Milieumonitoring, www.rivm.nl) en Marien Mulder (Omroep Zuidplas, eindredacteur nieuws, www.omroepzuidplas.nl)
Moderator: Judith Moerman (Omroep West, www.westonline.nl)
Lees ook het verslag van Stefan Acke
Tekst: Judith Moerman
Op milieugebied valt er veel nieuws te halen voor lokale en regionale journalisten. De landelijke overheid schuift steeds meer bevoegdheden voor milieucontrole en milieu-inspectie van zich af, naar lagere overheden.
En wat blijkt: die kunnen dat toezicht niet altijd aan. Judith begon met een rijtje voorbeelden: Nijhoff Grindmaatschappij (Provincie Overijssel, 2010); Sterigenics (gemeente Zoetermeer, eind 2009 en 2010); het gifschip Probo Koala (gemeente Amsterdam, 2006) Thermphos in Vlissingen (Provincie Zeeland, september 2010).
Uit het verhaal van Marien Mulder blijkt dat je geen dossiertijger hoeft te zijn, om een goed milieuverhaal te maken. Eén van de medewerkers van de lokale omroep zag in september opeens een gloednieuw helikopterplatform liggen in een natuurgebied, vlakbij een bekend ooievaarsnest.
De directeur van een keten van recreatieparken wilde zich per helikopter gaan verplaatsen van park naar park, bleek na een belletje. Hij dacht dat hij toestemming had van de overheid (landelijk), maar op het gemeentehuis wisten de voorlichters van niets. De omroep dook erop (lees hier meer).
Marien Mulder werd door de zaal (ongeveer 14 collega’s, de helft regionale / lokale journalisten) aangemoedigd om er bovenop te blijven zitten. Dat is de redactie wel van plan, al is de werkdruk soms hoog: alle omroepmedewerkers zijn vrijwilligers.
Judith Moerman gaf nog een voorbeeld van verwarring bij het vinden van milieu-informatie. Zij wilde ‘even’ uitzoeken, hoeveel ethyleenoxide er in de hele provincie Zuid-Holland was uitgestoten tijdens een bepaalde periode. Zo kon ze dat vergelijken met de uitstoot door het bedrijf Sterigenics in Zoetermeer.
Vergeet ‘even’. Het ministerie wees naar de Provincie voor de cijfers. De Provincie naar gemeenten. Volgens de gemeenten viel het maar gedeeltelijk onder hen. De website Emissie Registratie gaf geen betrouwbaar beeld, omdat de uitstoot die daaruit rolde nog lager was dan de uitstoot van dat ene bedrijf in Zoetermeer.
Het betekende: alle gemeenten in de regio apart benaderen. Die klus zou op dat moment te groot worden voor de piepkleine onderzoeksredactie. Gelukkig leverde het wel iets op: deze workshop.
Het kan dus behoorlijk ingewikkeld zijn om het goede loket te vinden, als je vragen hebt over milieucijfers- of andere zaken. En dat ligt niet (alleen) aan ons journalisten. Ook verschillende milieuprofessoren beamen dat het vaak veel te ingewikkeld is om exact die milieugegevens te vinden, die je zoekt.
Birgit Loos (RIVM) vertelde hoe dat komt: de cijfers zijn er vaak wel, maar niet op één plek. Ook zijn ze niet via alle mogelijke zoekopdrachten toegankelijk.
Verschillende sites kunnen helpen:
http://www.emissieregistratie.nl
http://www.compendiumvoordeleefomgeving.nl
http://www.lml.rivm.nl
Ook werkt het RIVM met andere organisaties aan het nieuwe project Atlas Leefomgeving (oplevering gepland medio 2011). Daar kan iedereen zijn eigen postcode intypen en direct zien hoeveel fijnstof er bijvoorbeeld in de eigen straat wordt uitgestoten.
Nu kwam de discussie goed los in de zaal. Waar komen de cijfers op de sites vandaan, waar onder meer het RIVM mee werkt? Gemeenten en provincies, vaak. Maar we concludeerden al, dat die hun werk niet altijd aankunnen. Zij baseren zich vaak weer op cijfers van bedrijven en ook op schattingen. Hoe betrouwbaar is dat, is er niet meer controle nodig?
Volgens Birgit kan het RIVM niet alles controleren: de mankracht ontbreekt (milieupoot RIVM telt 290 mensen) en zoals het er nu politiek uitziet, komt er zeker niet meer geld bij de komende jaren.
Hoe meer mensen meekijken, hoe meer gegevens erin zitten, hoe sneller fouten volgens haar zullen opvallen. Kritisch zijn blijft volgens Birgit wel belangrijk: houd altijd in je achterhoofd dat er een onzekere factor is bij de cijfers die je ziet.
De workshop was later gestart, doordat Birgit Loos, Marien Mulder en Judith Moerman uren vertraging hadden opgelopen na een ontspoorde trein en een zelfs voor Antwerpse begrippen enorme file. Dankzij wat uitloop in de pauze konden we het programma toch met een pittige en faire discussie afronden.
Conclusie: denk niet dat milieuverhalen te moeilijk of abstract zijn voor jouw medium. Gewoon ogen open (soms ligt er opeens zo’n heliplatform voor je neus) en kritisch blijven, zelfs tegenover de “officiële” cijfers.