Wet open overheid voor journalisten
Op grond van de Wet open overheid (Woo) heeft iedereen het recht om een informatieverzoek in te dienen bij alle Nederlandse overheden. Dat noemen we een Woo-verzoek.
Een ‘wolk van wantrouwen en frustratie’ bij journalisten die een Woo-verzoek hebben ingediend, en eenzelfde ‘wolk van wantrouwen en (incidenteel) spijt’ aan de kant van ambtenaren die ze moeten behandelen. Dat obstakel voor een goed functioneren van de Wet open overheid signaleert Folkert Jensma in het voorwoord van Het Woo witboek, Best practices: van journalisten, voor ambtenaren, dat de VVOJ in samenwerking met de Open State Foundation (OSF) heeft uitgebracht.
Sinds september 2022 stuurt het kabinet bij alle stukken aan het parlement beslisnota’s mee. Zo moet openheid ontstaan over het besluitvormingsproces erachter. De maatregel had het kabinet begin 2021 toegezegd na het rapport ‘Ongekend Onrecht’ over het toeslagenschandaal.
Overheidsorganisaties moeten beter samenwerken met Woo-verzoekers. Stel hun informatiebehoefte centraal, bepaal samen hoe die het beste kan worden vervuld en lever vervolgens ook. Volg voor de samenwerking bovendien een openbare leidraad, zodat beide partijen weten wat ze van elkaar mogen verwachten.
Ministeries doen steeds langer over de behandeling van een Woo-verzoek. De Wet open overheid schrijft voor dat iemand die een informatieverzoek doet, binnen 42 dagen een besluit moet ontvangen. Het afgelopen jaar duurde het gemiddeld 172 dagen voor er een besluit was genomen, waar dat in 2022 nog 167 dagen was. Slechts in 17 procent van de verzoeken wordt een besluit tijdig genomen. Dit blijkt uit nieuw onderzoek van Open State Foundation, Instituut Maatschappelijk Innovatie en de Universiteit van Amsterdam.
Maak bij de kabinetsformatie harde afspraken over een betere toepassing van de Wet open overheid (Woo), maak serieus werk van meer transparantie in het openbaar bestuur, maar ga niet sleutelen aan de wettekst van de Woo. Dat is de kern van een brief van verschillende organisaties in de journalistiek aan informateur Plasterk en de formerende partijen.
De uitvoering van de Woo (Wet open overheid) hapert, met alle ongewenste maatschappelijke gevolgen van dien. De oplossing is (nu) niet een nieuwe wet, maar eerst de bestaande wet feitelijk uitvoeren. Met als belangrijkste advies: ga in gesprek met journalisten, onderzoekers en betrokken burgers.
Woo-verzoek indienen? Gebruik de Woo-generator!
Op 12 november 2020 lanceerde de VVOJ een generator waarmee je in drie stappen een Woo-verzoek kan genereren. De generator geeft informatie, laat zien wat de mogelijkheden zijn en zorgt ervoor dat je niks van wat belangrijk is vergeet.
